خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - فاطمه گلوی: لباس بلوچی، فراتر از یک پوشش ساده، نمادی زنده از فرهنگ، هنر و هویت مردمان بلوچستان هست. هر نقش و نگار روی این لباس‌ها حکایتی از تاریخ، زندگی روزمره و باورهای مردم این سرزمین را بازگو انجام می‌دهد.
زنان بلوچ با سوزن‌دوزی‌های ظریف و رنگ‌های زنده، نه تنها لباس می‌دوزند، بلکه قصه‌ای از اصالت و پیوستگی فرهنگی را به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند. استفاده از پارچه‌های محلی، طرح‌های هندسی و گل‌دوزی‌های سنتی، هر یک نشان‌دهنده مهارت و حساسیت آن‌ها به زیبایی‌شناسی هست.
لباس مردان بلوچ نیز با پوشش‌های متناسب با شرایط اقلیمی و اجتماعی، جلوه‌ای از سادگی و اصالت را به نمایش می‌گذارد و در مراسم و آئین‌های محلی نقش مهمی ایفا انجام می‌دهد. حفظ و ترویج این لباس‌ها، نه تنها یک حرکت فرهنگی بلکه پاسداشت هویت و تاریخ منطقه هست. در دنیا مدرن، جایی که پوشش‌ها اغلب تابع مد جهانی هست، لباس بلوچی با رنگ‌ها، نقش‌ها و ساختارهای منحصر به فرد خود، پیام‌آور اصالت و پیوند با گذشته برای نسل‌های امروز و روز آتی هست.
لباس مردم بلوچ؛ جلوه‌ای از فرهنگ کهن ایران زمین
مدیرکل فرهنگ و ارشاد سیستان و بلوچستان در بیان کرد و گو باخبرنگار مهر بیان کرد: لباس مردمان بلوچ یکی از شاخص‌ترین جلوه‌های فرهنگ کهن ایرانی در این منطقه هست که زنان و مردان بلوچ با حفظ سوزن‌دوزی‌ها و نقش‌های اصیل آن، میراثی زنده از تاریخ فرهنگی ایران را به نمایش می‌گذارند.
عبدالسلام بلوچ زاده افزود: این لباس‌ها نه تنها پوشش هست، بلکه حامل پیام‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی مذهبی مردم منطقه بوده و هر جز آن معنای خاص خود را دارد.
وی ادامه داد: لباس زنان بلوچ با سوزن‌دوزی‌های ظریف و پیچیده، نمایانگر باورها و آئین‌های دیرینه این مردم هست. هر نقشی که روی این لباس‌ها به کار رفته، معنایی ویژه دارد و استمرار نقوش باستانی ایران را نشان می‌دهد؛ نمونه‌هایی از این هنرها را امکان دارد در سنگ‌نگاره‌ها و آثار منبت‌کاری کهن دید.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد سیستان و بلوچستان تصریح کرد: لباس زنان بلوچ از قطعات متعددی تشکیل شده که با هماهنگی کامل در کنار هم قرار گرفته‌اند؛ از نقش جیب‌ها و مثلث بالای لباس گرفته تا سوزن‌دوزی‌های روی سردست و تنه لباس، همگی دارای نماد و پیام خاص خود هستند.
وی افزود: ترکیب رنگ‌ها در لباس زنان بلوچ نشان از ذوق هنری و هوش رنگ‌شناسی آنان دارد؛ رنگ قرمز، نماد شادی و رنگ لباس عروسی هست، در حالی که رنگ‌های روشن یا خنثی معمولاً توسط زنان مسن یا در مناسبت‌های خاص پوشیده خواهد گردید. این انتخاب رنگ‌ها، بازتابی از سنت‌ها و فرهنگ منطقه هست و نشان می‌دهد زنان بلوچ چگونه با هنر و مهارت خود، هویت فرهنگی جامعه‌شان را حفظ کرده‌اند.
لباس مردان بلوچ؛ بیانگر سنت‌های باستانی ایرانیان است
بلوچ زاده بیان کرد: لباس مردان بلوچ نیز دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هست. جزئیاتی مانند رنگ وچین شلوار، بیانگر واقعیت جغرافیایی و اجتماعی فرد هست. نوع بستن چفی، شال یا دستار گاه معرف وضعیت مذهبی یا اجتماعی فرد هست؛ برای مثال، نوع خاصی از دستار برای رهبران دینی یا عزاداران به کار می‌رود.
وی تصریح کرد: لباس مردان بلوچ اغلب روشن هست و برگرفته از سنت‌های باستانی ایران، نماد پاکی و روشنایی تلقی خواهد گردید.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد سیستان و بلوچستان در پایان تاکید کرد: این پوشش اصیل نه تنها جلوه‌ای از هویت فرهنگی بلوچستان هست، بلکه ظرفیت بالایی برای معرفی فرهنگ بومی در سطح ملی و بین‌المللی دارد.
وی افزود: استفاده از سوزن‌دوزی‌های بلوچی در طراحی لباس‌های مدرن امکان داردد هم میراث فرهنگی را حفظ کند و هم زمینه اشتغال و درآمدزایی برای مردم منطقه فراهم آورد. لباس بلوچی نه تنها یک لباس سنتی، بلکه یک ابزار زنده برای انتقال فرهنگ و هنر و تقویت اقتصاد محلی هست.
رنگ‌ها، نقش‌ها و هویت؛ روایت زنده لباس زن بلوچ است
مدیر مؤسسه خاتم النبیین و استاد حوزه علمیه اهل سنت در بیان کرد و گو با خبرنگار مهر بیان کرد: در بلوچستان، سوزن و پارچه گویای تاریخی پرمعنا و فرهنگی عمیق هست. لباس زن بلوچ نه تنها پوششی روزمره، بلکه یک بیانیه فرهنگی و هنری هست؛ گویی هر قطعه از آن کتابی هست که نخ و سوزن آن تحلیلگر قصه‌هایش هست.
مولوی عبدالله ناروئی ادامه داد: از دور که به لباس زن بلوچ نگاه می‌کنیم، نخستین چیزی که جلب توجه انجام می‌دهد رنگ‌های زنده و متنوع آن هست؛ اما هر چه نزدیک‌تر می‌شویم، با قصه‌هایی روبه‌رو می‌شویم که هر قطعه لباس روایتگر آن‌هاست.
وی افزود: پیراهن یا جامک، که چندین اوقات تا مچ پا کشیده خواهد گردید، صرفاً ردا نیست؛ آستین‌های گشاد و پرچین آن یادآور بال‌های پرنده آماده پرواز هست، نمادی از آرزوها، رهایی‌ها و وسعت روح زن بلوچ هست. این گشادی لباس نه تنها تطابق با گرمی هوا دارد، بلکه بر حریم شخصی و وقار زن بلوچ تأکید انجام می‌دهد.
سوزن دوزی لباس زن بلوچ، زبان تصویری انتقال مفاهیم عمیق و گوناگون است
مدیر مؤسسه خاتم النبیین و استاد حوزه علمیه اهل سنت تصریح کرد: سوزن‌دوزی غالب بر لباس، عاشقانه‌ترین بخش آن هست. این نقش‌ها تنها تزئین نیستند بلکه زبان تصویری انتقال مفاهیم عمیق‌اند؛ از گل‌های کوچک و پیچک‌هایی که چندین اوقات شبیه به نقش‌های باستانی بلوچستان هستند تا ارتباط پیوسته لباس با طبیعت بکر این سرزمین.
وی ادامه داد: حتی رنگ‌ها معنا دارند؛ قرمز پرشور عشق و شجاعت را منتقل انجام می‌دهد، سبز آرامش و امید را، و سیاه زمینه‌ای هست که اسرار شب را با ستارگان بیابان بازگو انجام می‌دهد.
مولوی ناروئی بیان کرد: پتی، سرگرد یا چادر، به عنوان بخشی از حجاب، هویت و متانت زن بلوچ را نشان می‌دهد و احترام عمیق فرهنگی را بازتاب می‌دهد. لباس بلوچ نقشه هویت هست؛ رنگ‌ها و مدل‌ها امکان داردند مختص یک فامیل، قبیله یا طایفه خاص باشند.
لباس بلوچی نشان دهنده سبک زندگی و خرد جمعی این جامعه است
وی افزود: جزئیات مانند سرآستین، نوع چادر یا دستمال‌های سنتی، کارت شناسایی بصری و نمادی از شرافت و هویت هست.
حفظ و ارتقای لباس بلوچی، بیش از هر چیز، تضمینی برای تداوم هویت فرهنگی مردم بلوچستان هست. این لباس نه تنها جلوه‌ای از زیبایی‌شناسی و هنر سنتی محسوب خواهد گردید، بلکه نشان‌دهنده سبک زندگی، اقتضائات اقلیمی و خرد جمعی جامعه بلوچی هست.
گنجاندن لباس بلوچی در جریان‌های مدرن و فرهنگی امکان داردد هم کاربرد عملی و هم ارزش هنری آن را حفظ کند. سرانجام، هر تکه پارچه و هر دوخت روی این لباس‌ها، حامل داستان‌ها و تجربه‌های نسلی هست که در حافظه جمعی جامعه بلوچی ثبت شده هست و نگاه به آن، پلی هست میان گذشته و آینده، که فرهنگی پویا و زنده را به تصویر می‌کشد.
دیدگاه‌ها