به گزارش شبکه خبر، گروه استان‌ها - مرضیه عالی پور: استان چهارمحال و بختیاری با طبیعتی کوهستانی، منابع آبی فراوان و پوشش گیاهی متنوع، یکی از مناطق زیبا و حساس زیست‌محیطی کشور محسوب خواهد گردید. با این حال، در سال‌های اخیر معضل دفن غیراصولی پسماند به یکی از چالش‌های جدی این استان تبدیل شده هست؛ چالشی که نه‌تنها سلامت عمومی را تهدید انجام می‌دهد، بلکه اکوسیستم‌های طبیعی را نیز در معرض آسیب‌های جبران‌ناپذیر قرار داده هست.
بر اساس آمارهای رسمی، روزانه صدها تن زباله در شهرستان‌های مختلف استان تولید خواهد گردید که بخش عمده‌ای از آن بدون تفکیک، پردازش یا دفن بهداشتی، در محل‌هایی فاقد استانداردهای زیست‌محیطی رها خواهد گردید. این وضعیت موجب آلودگی خاک، منابع آب زیرزمینی و گسترش بیماری‌های مرتبط با پسماند شده هست.
در حالی که قانون مدیریت پسماند، وظیفه اصلی ساماندهی این حوزه را بر عهده شهرداران و دهیاران گذاشته، نبود زیرساخت‌های مناسب، کمبود بودجه، و ضعف نظارت موجب شده تا بسیاری از نقاط استان با انباشت زباله‌های شهری و روستایی مواجه باشند. طبق گزارش اداره کل محیط زیست استان، بیش از ۱۸۰ محل دفن پسماند در چهارمحال و بختیاری فاقد استانداردهای لازم هستند.
طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند که قرار قرار دارای بود تا خرداد ۱۴۰۳ تدوین و تا خرداد ۱۴۰۴ اجرایی شود، هنوز به مرحله نهایی نرسیده هست. این تأخیر، روند اصلاح دفن غیراصولی را کند کرده و سرمایه‌گذاران حوزه بازیافت را با بلاتکلیفی مواجه ساخته هست. در همین حال، چندین شهرداری‌ها و بخشداران نیز به خاطر عدم رعایت اصول دفن، با اخطارهای قانونی و حتی تشکیل پرونده قضائی روبه‌رو شده هست.
دفن غیراستاندارد پسماند در چهارمحال و بختیاری باید پایان یابد
محسن کریمی مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری در گفتگو باخبرنگار مهر، با اشاره به ضرورت ساماندهی وضعیت پسماند در استان، از تأخیر در تدوین و اجرای طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند انتقاد کرد و خواستار تسریع در روند اجرایی آن گردید.
وی اظهار دارای بود: بر اساس ماده ۷ قانون مدیریت پسماند، مسئولیت اصلی مدیریت پسماند بر عهده شهرداران و دهیاران هست و طبق ماده ۲۳ همان قانون، سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه نظارت عالیه بر این روند را دارد.
مدیرکل محیط زیست چهارمحال و بختیاری افزود: در سال‌های گذشته، موضوع تدوین طرح جامع و تفصیلی پسماند استان در کارگروه‌های تخصصی مطرح گردید و این طرح در کانون ملی پسماند کشور نیز به تصویب رسید. طبق مصوبات، مقرر شده قرار دارای بود تا خرداد ۱۴۰۳ این طرح تدوین و تا خرداد ۱۴۰۴ وارد مرحله اجرا شود، اما متأسفانه علیرغم پیگیری‌های مستمر، هنوز تدوین نهایی آن انجام نشده هست.
کریمی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در این زمینه بیان کرد: با تلاش‌های اداره کل محیط زیست استان، سه سرمایه‌گذار در حال دریافت مجوز تأسیس و آغاز عملیات اجرایی هستند. یکی از این سرمایه‌گذاران در شهرستان کیار با هدف پیرولیز پسماند، مدیریت پسماند چهار شهرستان کیار، فارسان، اردل و کوهرنگ را بر عهده خواهد گرفت. نیز یک سرمایه‌گذار دیگر در سه شهرستان جنوبی مجوز احداث واحد بازیافت و کمپوست را دریافت کرده و در حال اجرای مراحل مقدماتی هست.
وی ادامه داد: شهرداری شهرکرد نیز به‌عنوان متولی پسماند مرکز استان، در حال نصب تجهیزات بازیافت و کمپوست هست تا بتواند پسماند شهرستان‌های شهرکرد، بن و سامان را مدیریت کند.
مدیرکل محیط زیست استان با تأکید بر اهمیت تفکیک از مبدا تصریح کرد: اجرای طرح تفکیک از مبدا یکی از زیرساخت‌های اصلی مدیریت پسماند هست که باید با همکاری نهادهای فرهنگی مانند صدا و سیما، آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های مرتبط عملیاتی شود. در صورت عدم اجرای این بخش، کیفیت کمپوست تولیدی و مواد اولیه صنعت بازیافت به‌شدت کاهش خواهد یافت.
کریمی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت فعلی دفن زباله در استان بیان کرد: متأسفانه هم‌اکنون کلیه پسماندهای تولیدی استان به‌صورت غیراستاندارد، غیر اصولی و غیر بهداشتی دفن و تلمبار می‌شوند. اداره کل محیط زیست استان ضمن پایش مستمر، اخطارهای لازم را به شهرداران و دهیاران داده و در چندین موارد نیز اقدام به طرح دعوی حقوقی کرده هست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم با تدوین نهایی و اجرای طرح جامع و تفصیلی پسماند، راه‌اندازی واحدهای بازیافت و کمپوست، و حذف روش‌های سنتی دفن، بتوانیم مدیریت اصولی پسماند را در سطح استان محقق کنیم.
ادامه دفن غیراصولی، استان را با بحران‌های زیست‌محیطی و بهداشتی مواجه خواهد کرد
فاضل محمدی‌مقدم عضو هیئت علمی دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر، با نگاه تخصصی به موضوع دفن پسماند، آن را یکی از عوامل اصلی تهدید سلامت عمومی در استان می‌داند.
وی تصریح کرد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که مکان‌یابی محل‌های دفن زباله در بسیاری از شهرها و روستاهای استان، مطابق با اصول بهداشتی و زیست‌محیطی نیست. این موضوع موجب نفوذ شیرابه‌ها به منابع آب زیرزمینی و گسترش بیماری‌های عفونی شده هست.
این استاد دانشگاه ادامه داد: دفن غیراصولی پسماند، علاوه بر آلودگی محیط، موجب افزایش جمعیت حشرات ناقل، جوندگان و بوی نامطبوع در مناطق مسکونی شده هست. این وضعیت به‌ویژه در فصل گرما تشدید خواهد گردید و سلامت کودکان، سالمندان و بیماران را به خطر می‌اندازد.
محمدی‌مقدم با اشاره به طرح مطالعاتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد بیان کرد: ما طرحی با رویکرد ایجاد ارزش افزوده از پسماند و تولید انرژی تجدیدپذیر ارائه داده‌ایم که امکان داردد بخشی از مشکلات استان را حل کند. اما برای اجرای آن نیاز به حمایت مالی، همکاری شهرداری‌ها و تصویب در کارگروه‌های استانی داریم.
وی تأکید انجام می‌دهد که آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی نقش کلیدی در کاهش تولید پسماند و تفکیک از مبدا دارد. تا زمانی که مردم نسبت به اهمیت تفکیک زباله، کاهش مصرف پلاستیک و بازیافت آگاه نباشند، هیچ طرحی موفق نخواهد قرار دارای بود. ما باید از مدارس، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای آموزش استفاده کنیم.
این استاد دانشگاه هشدار داد: ادامه دفن غیراصولی، استان را با بحران‌های زیست‌محیطی و بهداشتی مواجه خواهد کرد. اگر امروز اقدام نکنیم، روز آتی با هزینه‌های سنگین‌تری روبه‌رو خواهیم گردید.
تفکیک از مبدا بدون آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی، عملاً شکست‌خورده خواهد ماند
علی احمدی با سابقه فعالیت در تدوین طرح‌های جامع مدیریت پسماند در چندین استان کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، وضعیت چهارمحال و بختیاری را نگران‌کننده اما قابل اصلاح» توصیف انجام می‌دهد.
وی تصریح کرد: دفن غیراصولی پسماند در این استان، نتیجه یک زنجیره ناکارآمدی هست؛ از نبود زیرساخت‌های فنی گرفته تا ضعف در هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی. متأسفانه در بسیاری از شهرستان‌ها، محل دفن زباله نه‌تنها فاقد استانداردهای بهداشتی هست، بلکه در نزدیکی منابع آبی یا اراضی کشاورزی قرار دارد که خطرات آن چندین برابر خواهد گردید.
احمدی با اشاره به تجربه‌های موفق در استان‌های همجوار افزود: در استان‌هایی مانند همدان و کرمانشاه، با اجرای طرح‌های تفکیک از مبدا، احداث واحدهای کمپوست و جذب سرمایه‌گذار در حوزه بازیافت، توانستند بخش قابل توجهی از پسماند را به چرخه تولید بازگردانند. این تجربه‌ها نشان می‌دهد که اگر اراده مدیریتی وجود داشته باشد، امکان دارد با بودجه محدود هم اقدامات مؤثری انجام داد. در چهارمحال و بختیاری، ظرفیت‌های خوبی برای اجرای چنین طرح‌هایی وجود دارد، اما نیازمند انسجام مدیریتی و حمایت قانونی هست.
احمدی با اشاره به اینکه مشارکت مردم در موفقیت طرح‌های پسماند حیاتی هست بیان کرد: تفکیک از مبدا بدون آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی، عملاً شکست‌خورده خواهد قرار دارای بود. باید از ظرفیت رسانه‌های محلی، مدارس، مساجد و سازمان‌های مردم‌نهاد برای آموزش استفاده کرد. مردم باید بدانند که هر کیسه زباله‌ای که بدون تفکیک رها خواهد گردید، امکان داردد منبع آلودگی، بیماری و هزینه‌های سنگین برای جامعه باشد.
وی با انتقاد از تأخیر در تدوین طرح جامع و تفصیلی پسماند استان افزود: این طرح باید نه‌تنها شامل مکان‌یابی اصولی محل‌های دفن، بلکه شامل برنامه‌های اجرایی، زمان‌بندی، بودجه‌بندی و شاخص‌های ارزیابی باشد. اگر این طرح صرفاً در حد یک سند مطالعاتی باقی بماند، هیچ تغییری در وضعیت فعلی ایجاد نخواهد گردید. باید ضمانت اجرایی، نظارت مستمر و گزارش‌دهی دوره‌ای در آن لحاظ شود.
احمدی خاطرنشان کرد: چهارمحال و بختیاری نظر به موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و جمعیت محدود، امکان داردد به الگویی موفق در مدیریت پسماند تبدیل شود. اما این مسیر نیازمند همکاری همه‌جانبه، شفافیت در عملکرد، و استفاده از دانش تخصصی هست. اگر امروز اقدام نکنیم، روز آتی با بحران‌های زیست‌محیطی و بهداشتی جدی‌تری روبه‌رو خواهیم گردید.
به گزارش شبکه خبر، دفن غیراصولی پسماند در چهارمحال و بختیاری، نه‌تنها یک چالش زیست‌محیطی بلکه یک بحران اجتماعی و بهداشتی هست که نیازمند اقدام فوری و هماهنگ میان دستگاه‌های اجرایی، نهادهای نظارتی و جامعه مدنی هست. با وجود قوانین مشخص و مصوبات ملی، نبود زیرساخت‌های اجرایی و تأخیر در تدوین طرح جامع، روند اصلاح این وضعیت را کند کرده هست.
سرمایه‌گذاری در حوزه بازیافت و کمپوست، اگرچه آغاز شده، اما هنوز به مرحله عملیاتی نرسیده و نیازمند حمایت‌های قانونی، مالی و فرهنگی هست. مشارکت بخش خصوصی، همراه با نظارت دقیق سازمان محیط زیست، امکان داردد مسیر مدیریت اصولی پسماند را هموار کند.
تفکیک از مبدا، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت پسماند، باید در اولویت قرار گیرد. اجرای این طرح بدون مشارکت مردم و آموزش عمومی ممکن نیست. رسانه‌ها، مدارس و سازمان‌های مردم‌نهاد باید نقش فعالی در فرهنگ‌سازی ایفا کنند.
شهرداران و دهیاران، به‌عنوان مسئولان اجرایی، باید پاسخ‌گو باشند و با رعایت اصول دفن بهداشتی، از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند. اخطارهای قانونی و تشکیل پرونده‌های قضائی نشان‌دهنده جدیت سازمان محیط زیست در برخورد با تخلفات هست.
در کنار اقدامات اجرایی، باید به مطالعات علمی و تجربیات موفق سایر استان‌ها توجه شود. استفاده از فناوری‌های نوین، مکان‌یابی اصولی و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر امکان داردد راه‌حل‌های پایدار ارائه دهد.
سرانجام، مدیریت پسماند در چهارمحال و بختیاری نیازمند یک اراده جمعی، برنامه‌ریزی دقیق و اجرای منسجم هست. اگر امروز برای اصلاح دفن غیراصولی اقدام کنیم، روز آتی امکان داردیم از محیطی سالم‌تر، جامعه‌ای آگاه‌تر و آینده‌ای پایدارتر بهره‌مند شویم.
دیدگاه‌ها