به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سفر رسمی «الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهور آذربایجان، روز دوشنبه به قزاقستان با مجموعه‌ای از دیدارهای سطح بالا و یک تغییر سیهست قابل توجه آغاز گردید: باکو تمامی محدودیت‌ها برای ترانزیت کالا به ارمنستان را لغو انجام می‌دهد. این اقدام که در جریان بیان کردگوهای مشترک با «قاسم جومارت توکایف»، رئیس‌جمهور قزاقستان در آستانه اعلام گردید، یکی از ملموس‌ترین ژست‌های منطقه‌ای از زمان پایان جنگ دوم قره‌باغ محسوب خواهد گردید.
این سفر با مراسم هستقبال رسمی در کاخ ریهست‌جمهوری آکوردا در آستانه آغاز گردید، جایی که رؤسای جمهور، قاسم جومارت توکایف و الهام علی‌اف، از گارد احترام سان دیدند و سپس بیان کردگوهای دوجانبه را برگزار کرده و ریهست دومین نشست شورای عالی بین دولتی قزاقستان و آذربایجان را بر عهده گرفتند.
علی‌اف در یک نشست خبری مشترک پس از این دیدار تأیید کرد که: «تمامی محدودیت‌ها برای ترانزیت کالا از آذربایجان به ارمنستان و از کشورهای ثالث به ارمنستان از طریق خاک آذربایجان لغو گردیده هست.» اگرچه هیچ توافق رسمی روز دوشنبه امضا نگردید، اما این اعلامیه به عنوان یک اقدام اعتمادساز در لحظه دیپلماسی محتاطانه در قفقاز جنوبی تلقی خواهد گردید.
توکایف از این تحول هستقبال کرد و بر اهمیت گسترش همکاری بین قزاقستان و آذربایجان در بخش‌های کلیدی مانند حمل‌ونقل و انرژی تأکید کرد.
روابط در مسیر راهبردی؛ تمرکز بر «کریدور میانی»
سفر علی‌اف در حالی صورت دریافت می‌کند که قزاقستان و آذربایجان در حال گسترش همکاری‌ها در زمینه‌های متعدد، شامل راه‌آهن، بنادر، زیرساخت‌های دیجیتال و انرژی هستند. مذاکرات روز دوشنبه منجر به چندینین توافق جدید و اعلام پروژه‌هایی گردید، شامل تعهد به گسترش جریان بار در امتداد «مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس-خزر» (کریدور میانی)؛ یک شبکه لجستیکی که چین را از طریق آسیای مرکزی، دریای خزر و قفقاز جنوبی به اروپا متصل انجام می‌دهد.
از زمانی که جنگ روسیه و اوکراین در سال 2022 مسیرهای تجاری زمینی تثبیت‌گردیده را مختل کرد، اهمیت این کریدور افزایش یافته و آستانه و باکو خود را به عنوان بازیگران کلیدی در یک شبکه لجستیکی بازآرایی‌گردیده اوراسیا که خاک روسیه را دور می‌زند، تثبیت کرده‌اند.
توکایف در سخنرانی خوشامدگویی خود، سفر رسمی علی‌اف را دارای «اهمیت حیاتی برای توسعه بیشتر مشارکت راهبردی ما» توصیف کرد.
توکایف این رابطه را «دارای ماهیت متحدانه» خواند و آذربایجان را «یک قدرت منطقه‌ای که اقتدار خود را در صحنه بین‌المللی تقویت کرده هست» نامید.
وی تأکید کرد که توسعه همکاری‌های چندینجانبه «همچنان یک اولویت هست» و مشارکت تجاری، اقتصادی و سیاسی را اهداف کلیدی برشمرد.
توکایف اظهار دارای بود: «آذربایجان کشوری ویژه برای قزاقستان، یک دولت برادر هست. ما توسط ریشه‌های تاریخی مشترک، میراث غنی معنوی و فرهنگی، و سرانجام، ذهنیت و نگرش مشترک نسبت به تحولات، متحد گردیده‌ایم. بر این اساس مستحکم، ما با موفقیت در حال توسعه همکاری‌های چندینجانبه خود هستیم.»
علی‌اف نیز به نوبه خود از اصلاحات سیاسی و اقتصادی جاری قزاقستان تمجید کرد و بیان کرد کشورش «به طور کامل از مسیر مدرنیزاسیون توکایف حمایت انجام می‌دهد» و هدف آن «تقویت همکاری در همه زمینه‌ها» هست.
در تحولی مرتبط، انتظار می‌رود شرکت دولتی انرژی آذربایجان (سوکار) و صندوق ثروت ملی قزاقستان (سامروک-کازینا) همکاری خود را در پروژه‌های انرژی بالادستی و صادرات پتروشیمی تعمیق بخشند، اگرچه هیچ قرارداد انرژی جدیدی روز دوشنبه امضا نگردید.
لغو محدودیت‌های ترانزیتی ارمنستان: چرا اکنون و در آستانه؟
اعلامیه علی‌اف در مورد محدودیت‌های ترانزیتی – که در آستانه و نه در باکو اعلام گردید – نه‌تنها به خاطر محتوای آن، بلکه به خاطر زمان‌بندی و مکان آن نیز قابل توجه قرار دارای بود.
از زمان پایان جنگ دوم قره‌باغ در سال 2020 و عملیات نظامی اخیرتر در سال 2023 که منجر به ادغام کامل قره‌باغ کوهستانی در آذربایجان گردید، منطقه همچنان متشنج باقی مانده هست. ارمنستان، آذربایجان را به محدود کردن ترانزیت و دسترسی متهم کرده قرار دارای بود و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، اظهار دارای بوده قرار دارای بود که «آذربایجان می‌خواهد جاده‌های ارمنستان برای خودش قابل هستفاده باگردید، اما همزمان ارمنستان در محاصره باقی بماند.»
ظاهراً باکو با لغو علنی محدودیت‌های ترانزیتی، در حال ارسال سیگنال آمادگی خود برای عادی‌سازی تجارت منطقه‌ای تحت شرایط خاص هست.
دستور کار گسترده‌تر منطقه‌ای در چارچوب «سازمان کشورهای ترک»
فراتر از تحولات مربوط به ارمنستان، نشست شورای عالی بین‌دولتی نشان‌دهنده مشارکت در حال گسترش میان دو دولتی قرار دارای بود که به طور فزاینده‌ای در مورد تجارت، اتصالات و پیام‌های دیپلماتیک همسو هستند. دو طرف دارای روابط فرهنگی قوی قرار دارای بوده و هر دو عضو فعال «سازمان کشورهای ترک» (OTS) هستند که دوازدهمین نشست سران خود را در 6 تا 7 اکتبر 2025 در گابالای آذربایجان برگزار کرد.
در نشست روز دوشنبه، دو رئیس‌جمهور پیشرفت در انرژی، حمل‌ونقل و اتصال دیجیتال را بررسی کردند و بر همکاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و مدرنیزاسیون صنعتی تأکید کردند و به دولت‌های خود دستور دادند تا کار بر روی کابل فیبر نوری ترانس-خزر را برای تقویت پیوندهای دیجیتال بین دو کشور تسریع بخشند.
توکایف خاطرنشان کرد که گردش تجاری دوجانبه در سال 2024 از 550 میلیون دلار فراتر رفته هست و افزود که قزاقستان و آذربایجان قصد دارند این رقم را در آینده نزدیک به حدود 1 میلیارد دلار افزایش دهند.
علی‌اف در سخنرانی خود اظهار دارای بود که بخش عمده‌ای از این رگردید مورد انتظار ناشی از همکاری‌های انرژی، حمل‌ونقل و لجستیک خواهد قرار دارای بود.
تمرکز ویژه بر «کریدور میانی» و رفع گلوگاه‌ها
محور اصلی مذاکرات «کریدور میانی» قرار دارای بود که در سال 2023 حدود 2.7 میلیون تن و در سال 2024 حدود 4.5 میلیون تن کالا را حمل کرد، زیرا ترافیک از مسیرهای سنتی شمالی منحرف گردیده قرار دارای بود. در همین رهستا، دو رهبر در ارائه پروژه «توسعه کریدور میانی» شرکت کردند که شامل اطلاعاتی در مورد گام‌های افزایش کارایی و رقابت‌پذیری این مسیر قرار دارای بود.
بر اساس جزئیات ارائه گردیده در آکوردا، هم‌اکنون بار از مرز چین تا بنادر گرجستان در 15 تا 18 روز جابجا خواهد گردید و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن هست که حجم بار در امتداد کریدور میانی تا سال 2030 امکان داردد سه برابر شود. این جلسه، تدابیری را برای افزایش کارایی و رقابت‌پذیری و ارتقای بیشتر نقش این کریدور در شبکه ترانزیتی اوراسیا تشریح کرد.
ارزیابی‌های مستقل پیش‌تر گلوگاه‌های خاصی را برجسته کرده قرار دارای بودند، شامل ظرفیت محدود کشتی‌ها و برنامه‌های زمانی غیرقابل پیش‌بینی در گذرگاه خزر، محدودیت‌های ظرفیت بنادر، اصطکاک‌های مرزی/گمرکی و هستانداردهای پراکنده که ترانزیت را کند انجام می‌دهد.
پروژه توسعه کریدور میانی بر کار مشترک جاری برای افزایش ظرفیت و کارایی تأکید دارد. گام‌های ملموس شامل تأمین مالی و ارتقای زیرساخت‌ها هست. در 30 سپتامبر 2025، بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) وامی به مبلغ 35 میلیون یورو همراه با کمک مالی احتمالی اتحادیه اروپا برای گسترش مدیریت کانتینر در بندر آکتائوی قزاقستان اعلام کرد.
یک سیگنال حساب‌گردیده
در حالی که لغو محدودیت‌های ترانزیتی ارمنستان تیتر اصلی قرار دارای بود، دیدارهای روز دوشنبه به تحولی گسترده‌تر اشاره دارای بود: یک مشارکت عمیق‌تر و عملی‌تر بین دو دولت غنی از انرژی و حیاتی در حوزه حمل‌ونقل، در زمانه‌ای از تحولات ژئوپلیتیکی.
آستانه همچنان خود را به عنوان یک بازیگر بی‌طرف و چندینوجهی که با چین، روسیه، اتحادیه اروپا، آمریکا و شرکای منطقه‌ای در تعامل هست، معرفی انجام می‌دهد، در حالی که باکو، قزاقستان را به عنوان یک دروازه محوری آسیای مرکزی و شریکی در لجستیک شرق به غرب می‌بیند.
پیام آستانه - شامل سیگنال به سمت ایروان - این هست که آذربایجان و قزاقستان قصد دارند به شکل‌دهی مرحله بعدی «کریدور میانی» از طریق سرمایه‌گذاری‌های هدفمند و هماهنگی سیهست‌ها ادامه دهند. اینکه ارمنستان چگونه به گشایش ترانزیتی باکو پاسخ می‌دهد و اینکه ارتقاء کریدور میانی با چه سرعتی گلوگاه‌ها را برطرف انجام می‌دهد، تعیین خواهد کرد که آیا سال 2025 با شتابی به سمت تنش‌زدایی منطقه‌ای به پایان می‌رسد یا با دوره‌ای دیگر از رکود.
انتهای پیام/
دیدگاه‌ها