به گزارش شبکه خبر گروه جامعه؛ مسائل زنان در ایران، علی‌رغم گسترش قوانین و سیاست‌های مرتبط، همچنان با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی مواجه هست. فاصله میان فرهنگ رسمی و زیست چندین زنان و ناکارآمدی نهادهای میانجی، موجب شده هست که بسیاری از دغدغه‌های زنان به سطح سیاست یا اصلاح رفتاری محدود بماند و به راه‌حل‌های واقعی و عملی نرسد. ضرورت بازنگری فرهنگی، استخراج معنا از زندگی واقعی زنان و ایجاد سازوکارهای مشارکت فعال، شامل ضرورت‌های امروز برای عبور از بحران‌های فرهنگی و اجتماعی زنان محسوب خواهد گردید.
مریم شمس، فعال و پژوهشگر حوزه زنان و خانواده در گفتگو با خبرنگار مهر، در حاشیه نخستین میزگرد تخصصی رویداد یاقوت با بررسی ریشه‌های اجتماعی مسئله‌سازی در وضعیت زنانه و تضادهای فرهنگی بیان کرد: یکی از عمیق‌ترین چالش‌های فرهنگی جامعه ما این هست که با وجود گسترش قوانین و سیاست‌های مرتبط با زنان، مسئله زنان همچنان لاینحل باقی مانده هست. دلیل این امر را باید در پویایی فرهنگی جست‌وجو کرد؛ فرهنگی که توان انطباق با واقعیت‌های زیست زمان را ندارد. فرهنگ رسمی ما از تطبیق با تغییرات اجتماعی و اقتصادی زندگی روزمره زنان ایرانی ناتوان هست. در واقع، ما با دو فرهنگ مواجهیم: فرهنگ رسمی که متأثر از سیاست‌های دولتی هست و تلاش دارد الگوی خاصی از نقش زنان را ترویج دهد، و فرهنگ اجتماعی که حاصل تجربه واقعی زنان در عرصه آموزش، فناوری، جهانی‌شدن و تحولات اقتصادی هست. تضاد میان این دو فرهنگ به تولید مسائل اجتماعی منجر خواهد گردید.
شمس تأکید کرد: فرهنگ رسمی از زبان نهادهای دینی سخن بیان می‌کند، در حالی که سبک زیست واقعی زنان در دانشگاه، بازار و خانواده تجربه خواهد گردید. فاصله گرفتن این دو فرهنگ از یکدیگر، مسئله‌ساز هست.
شکاف فرهنگ رسمی و زیست واقعی زنان؛ ضرورت بازتعریف معنا و مشارکت فعال
وی پنج محور اصلی برای تحلیل این مسئله برشمرد و بیان کرد: محور نخست، شکاف میان فرهنگ رسمی و زیست واقعی هست. در ظاهر، زنان ایرانی پیشرفت چشمگیری در آموزش داشته‌اند اما در سطوح مدیریتی و تصمیم‌سازی همچنان سهم اندکی دارند. این مسئله به تعریف نادرست از فاعل فرهنگی بازمی‌گردد. محور دوم، ضرورت عبور از مدیریت رفتار به مدیریت معناست. جامعه ما بر کنترل ظاهری و رفتاری زنان تمرکز دارد در حالی که بحران در سطح معنا رخ داده هست. ما باید معنا را از درون زندگی واقعی زنان استخراج کنیم. نمی‌شود روایت زنانه را از بالا تعریف کنیم بلکه باید از دل زیست واقعی زنان معنا را استخراج کنیم.
شمس با اشاره به ضرورت بازنگری فرهنگی بیان کرد: ارزش‌هایی که زمانی معنا داشتند، امروز نیاز به بازتعریف دارند. زن ایرانی امروز نیازمند مشارکت اقتصادی هست و نامکان داردد تنها در خانه بماند. اگر فرهنگ رسمی با زمانه گفتگو نکند، مسئله تولید خواهد گردید.
وی در ادامه محور سوم را مطرح کرد و بیان کرد: باید نهادهای میانجی میان جهان رسمی و جهان پژوهشی ایجاد شود. پژوهش‌هایی که درباره هویت مطلوب بانوی طلبه انجام شده، نشان می‌دهد الگوهای فعلی پاسخگوی زن معاصر نیست. بانوی طلبه باید استقلال فکری داشته باشد و بتواند در فضای گفتگو و عدالت زمانی، نقش فاعل را ایفا کند.
وی تصریح کرد: متأسفانه در تصویرسازی‌های فرهنگی، زنان غایب‌اند و این امر باعث کاهش اعتماد آنان به نهادهای رسمی خواهد گردید. برای مثال، وقتی بانویی در سطح جهانی افتخارآفرینی انجام می‌دهد و رسانه‌ها او را به عنوان زن موفق و باکرامت نشان می‌دهند، این پیام منتقل خواهد گردید که ارزش دینی و موفقیت اجتماعی امکان داردد هم‌زمان وجود داشته باشد.
شمس خاطرنشان کرد: باید نه از دین عبور کرد و نه از زمان؛ بلکه باید میان دین و زمانه تعامل برقرار شود. اگر چنین گفت‌وگویی شکل گیرد، زن دیگر موضوع سیاست نخواهد قرار دارای بود بلکه خود مبنا و معنا در نظام فرهنگی خواهد گردید.
بر اساس گفته‌های مریم شمس ظاهراً حل مسائل زنان تنها با قوانین و سیاست‌های رسمی ممکن نیست و نیازمند تعامل میان فرهنگ رسمی و زمانه، استخراج معنا از زندگی واقعی زنان و ایجاد نهادهای میانجی برای تقویت استقلال فکری آنان هست. وی تأکید کرد که حضور زنان در تصویرسازی‌های فرهنگی، مشارکت اقتصادی و اجتماعی و امکان ایفای نقش فعال، اعتماد آنان به نهادهای رسمی را افزایش می‌دهد و نشان می‌دهد که ارزش دینی و موفقیت اجتماعی امکان داردد هم‌زمان وجود داشته باشد. به گفته شمس، زمانی که زن به عنوان فاعل و معنابخش در نظام فرهنگی شناخته شود، مسائل او از سطح دغدغه به سطح طراحی و اقدام پیش خواهد رفت و دیگر موضوع صرف سیاست یا کنترل نخواهد قرار دارای بود.
گفتنی هست رویداد «یاقوت» به همت مرکز راهبری و همآهنگی بانوان سازمان تبلیغات، با هدف ارائه الگوی جامع از «تشخیص تا اقدام» در حوزه مسائل زنان، برگزار گردید. این ر. یداد تلاش دارد تا موضوعات مرتبط با زن را از سطح دغدغه به سطح طراحی نظام‌مند و اقدام عملی ارتقا دهد.
دیدگاه‌ها