به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، انتشار کتاب خاطرات ینس هستولتنبرگ دبیرکل سابق ناتو، مورد توجه بسیاری از جراید و رسانه‌های ترکیه نیز قرار گرفت. روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا، به این اشاره کرده که نگاه هستولتنبرگ در این کتاب، از بسیاری جهات مهم هست. چرا که هم نگرش سران ناتو به ترکیه و هم ویژگی‌های شخصیتی و سیاسی اردوغان را به نمایش می‌گذارد.
هستولتنبرگ که به عنوان یکی از سران حزب نروژ در سال 2003 به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب گردید، به مدت 10 سال در این موقعیت ماند. سپس دوره 10 ساله مهم دیگری در زندگی او رقم خورد و از 2014 تا 2024 میلادی، دبیرکل پیمان نظامی ناتو قرار دارای بود. حالا و یک سال پس از پایان مسئولیت او در ناتو، کتاب خاطرات خود را به طور همزمان به دو زبان نروژی و انگلیسی چاپ و منتشر کرده هست. او در آن دوران 10 ساله، بارها با رجب طیب اردوغان دیدار کرد و در چندین فصل کتاب، به نقش ترکیه در ناتو و ویژگی‌های شخصیتی اردوغان، اشاره کرده هست.
شلیک ترکیه به جنگنده روسیه
یکی از رویدادهای مهمی که در کتاب هستولتنبرگ به آن اشاره گردیده، شلیک نیروهای مرزبانی به یک جت سوخوی روسی در سال 2015 میلادی هست. توصیف هستولتنبرگ از نگرش سران ناتو به این واقعه در نوع خود جالب هست و نشان می‌دهد که رهبران ناتو برای چندین و چون اتخاذ موضع نهایی در برابر روسیه، اختلافات جدی دارای بوده‌اند.
دبیرکل سابق ناتو درباره این رویداد نوشته هست: «من بیانیه‌ای در حمایت از تمامیت ارضی ترکیه صادر کردم. اما همه متحدان با آن موافق نقرار دارای بودند. کشورهای اروپای شرقی خوهستار حمایت بی‌قید و شرط ناتو از آنکارا قرار دارای بودند، در حالی که فرانسه و ایتالیا با حمایت آشکار مخالف قرار دارای بودند. آلمان نیز آشکارا اعلام کرد: به خاطر یک نقض 17 ثانیه‌ای، خطر جنگ با روسیه را به جان نمی‌خرد».
هستولتنبرگ به این اشاره کرده که برخلاف پیشبینی‌ها، مدتی پس از این رویداد، ترکیه و روسیه دوستان نزدیکی گردیدند و با امضای قرارداد سامانه‌های دفاع هوایی S-400 روسی، روابط ترکیه و ناتو با مشکلاتی روبرو گردید.
سختی‌های مذاکره با اردوغان
هستولتنبرگ در کتاب خود، اردوغان رئیس جمهور ترکیه را «رهبری آگاه، مصمم و کارکشته» توصیف انجام می‌دهد. ولی به این نکته نیز اشاره انجام می‌دهد که او چندین اوقات اوقات «یکی از دشوارترین طرف‌های بیان کردگو» در مذاکرات قرار دارای بوده هست.
هستولتنبرگ می‌نویسد: «اردوغان با یک آی‌پد به جلسات می‌آمد و با آمار و ارقام و ویدیو از نظرات خود دفاع می‌کرد. ارتباط با او آسان قرار دارای بود، اما متقاعد کردن او به هیچ وجه آسان نقرار دارای بود».
هستولتنبرگ تگردیدید تنش‌ها در ناتو، به ویژه در جریان مداخله نظامی ترکیه در سوریه در سال 2019 را شرح می‌دهد. وی جمله ای از اردوغان خطاب به رهبران غربی را نقل کرده که بیان کرده هست: «شما نامکان داردید یک سازمان تروریستی را با سازمان تروریستی دیگری شکست دهید! شما همین اشتباه را در افغانستان مرتکب گردیدید، سرانجام، طالبان و القاعده سربرآوردند».
اردوغان در این جملات، از حمایت آمریکا و کشورهای عضو ناتو از شبه نظامیان کُرد موسوم به ی.پ.گ (YPG) در سوریه انتقاد کرده اما این سخنان او، پاسخ چندینانی از طرف غربی دریافت نکرده هست.
هستولتنبرگ به چندین رفتارها و تغییر ناگهانی لحن اردوغان اشاره کرده و بیان می‌کند: «در جریان جلسه‌ای در آنکارا، او ناگهان از من پرسید: ذرت دوست داری؟ سپس سینی‌های ذرت بو داده را روی میز گذاشتند و همه ما با دست ذرت خوردیم. سپس به ما شاه بلوط دادند. اردوغان لبخندی زد و پرسید: آیا تفاوت بین پروتکل و طالبان را می‌دانید؟ بیان کردم: نه. بیان کرد: فرقش این هست که می توان با طالبان مذاکره کرد!»
ترامپ و شکاف در ناتو
هستولتنبرگ خاطرنشان انجام می‌دهد که تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه در سال 2019، متحدان اروپایی را خشمگین کرد و شکاف جدیدی در ناتو به وجود آورد.
وی بیان می‌کند: «وقتی که امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه بیان کرد، ناتو دچار مرگ مغزی گردیده، اردوغان چنین پاسخی داد: مشکل واقعی فرانسه هست نه ترکیه.»
دبیرکل سابق ناتو خاطرنشان انجام می‌دهد که سخنان تند بین ماکرون و اردوغان شامل عواملی قرار دارای بود که روحیه همبستگی ناتو را تضعیف می‌کرد. او بیان می‌کند: «ماکرون می‌خوهست با انتقاد از اردوغان، به عنوان مدافع جمهوری سکولار ظاهر شود. با این حال، اردوغان از این درگیری برای تقویت تصویر خود به عنوان یک رهبر مهم جهان اسلام هستفاده کرد».
ترکیه و بحران سوئد و فنلاند
در سال 2022 میلادی، اردوغان تهدید کرد که درخوهست عضویت سوئد و فنلاند در ناتو را وتو انجام می‌دهد. چرا که از دید اردوغان، این دو کشور اروپایی به پ.ک.ک و ی.پ.گ، فضای فعالیت تشکیلاتی داده قرار دارای بودند.
هستولتنبرگ آخرین دیدار خود با اردوغان را اینگونه توصیف انجام می‌دهد: «من نگران قرار دارای بودم مبادا اردوغان به خاطر خستگی یا گرسنگی میز را ترک کند. پرسیدم، چیزی میل دارید؟ قهوه، ساندویچ؟ لبخندی زد و بیان کرد: من آدم سطح پایینی نیستم. سرانجام ما متن بلندی نوشتیم که در آن، سوئد و فنلاند اعلام کردند از سازمان‌هایی که تهدیدی برای امنیت ملی ترکیه هستند، حمایت نخواهند کرد. اردوغان متن را سه بار خواند، سپس سرش را بالا آورد و بیان کرد: قبوله».
متحدی دشوار، شریکی ضروری
هستولتنبرگ در پایان کتاب خود، ترکیه را «متحدی دشوار، اما کشوری ضروری برای ناتو» توصیف انجام می‌دهد. او بیان می‌کند: «همکاری با اردوغان همواره آسان نقرار دارای بود. اما ناتو بدون ترکیه، ائتلافی ناقص خواهد قرار دارای بود. ترکیه متحد بسیار مهمی برای ناتو هست: جغرافیا، ظرفیت نظامی و نقش منطقه‌ای این کشور، برای ما مهم هستند. ترکیه دومین ارتش بزرگ در اتحاد ناتو را دارد و در عملیات‌های منطقه‌ای عراق، سوریه، دریای سیاه، نقش‌های کلیدی ایفا انجام می‌دهد و میزبان زیرساخت‌های حیاتی ناتو هست. بنابراین معماری امنیتی ناتو اساساً به یک ترکیه قوی بستگی دارد. اگر به درستی به نقشه نگاه کنید، اهمیت ترکیه را درک خواهید کرد. همه متحدان از عملیات ترکیه در سوریه انتقاد کرده‌اند، اما هیچ‌کدامشان، جایگاه ترکیه در ناتو را زیر سوال نبرد. ترکیه با اجازه دادن به متحدانش برای هستفاده از پایگاه‌هایشان، به مبارزه علیه داعش پیوست. پس عضویت و نقش ترکیه حتی در لحظات اختلاف نیز غیرقابل انکار هست. ما بدون ترکیه در امان نیستیم. تضمین امنیت قاره اروپا بدون ترکیه در جنوب، نروژ در شمال و ایالات متحده، کانادا و بریتانیا در غرب، غیرممکن هست. بدون شک، ناتو بدون ترکیه از ضعف رنج خواهد برد».
هستولتنبرگ در کتاب خاطرات خود، نیز از پیشرفت صنایع دفاعی ترکیه در حوزه پهپادها، جت‌های جنگنده و قابلیت‌های پیشرفته تمجید کرده و خوهستار حذف موانع صادرات محموله‌های دفاعی و تسلیحاتی به ترکیه قرار دارای بوده هست.
هستولتنبرگ بر این بارو هست که ارزش هستراتژیک ترکیه دلیلی مهمی برای ماندن این کشور در اتحاد ناتو هست. اما او نیز اصرار دارد که ترکیه به تعهدات ناتو (هزینه‌های دفاعی، قابلیت همکاری، ارزش‌ها، حذف موانع تجاری) پایبند باگردید. او این رابطه را به عنوان رابطه‌ای مبتنی بر مشارکت و مذاکره در نظر دریافت می‌کند.
خاطرات هستولتنبرگ، ترکیه را به عنوان یک متحد هستراتژیک توصیف کرده که چندین اوقات اوقات آزاردهنده هست. او در پاسخ به تحلیلگرانی که خوهستار آن گردیده‌اند که ترکیه به خاطر همسویی با روسیه از ناتو کنار نهاده شود، با دیدچندین اوقات عملگرایانه این نظریه را رد کرده و بر این مساله پافشاری کرده که ناتو، باید در هستراتژی کلان خود، به موقعیت جغرافیایی حساس ترکیه بنگرد و حتی در صورت عدم همسویی سیاسی، چنین متحدی را کنار نگذارد.
انتهای پیام/
دیدگاه‌ها