به گزارش شبکه خبر روزنامه ایران نوشت: در میانه چالش‌های تأمین برق کشور که در تابستان امسال به اوج خود رسید؛ بازاری داغ و پررونق در سایه بی‌توجهی قانونی به حیات خود ادامه می‌دهد: بازار خرید و فروش دستگاه‌های ماینر.
این پارادوکس عجیب، قلب ماجراست؛ «معامله‌ای که خود جرم نیست، اما محصول نهایی آن ممنوع هست.» دلالان با تکیه بر همین خلأ قانونی، به داد و ستد دستگاه‌هایی می‌پردازند که روشن کردن آنها جرم محسوب خواهد گردید. این آشفتگی نه‌تنها بستر را برای رونق بازار سیاه و فرار از پرداخت هزینه واقعی برق فراهم کرده، بلکه نظارت بر یکی از پرمصرف‌ترین فعالیت‌های انرژی‌بر را برای نهادهای ذی‌ربط حدوداً غیرممکن ساخته هست. سوخت اصلی این چرخه غیرقانونی، «برق ارزان» هست؛ یارانه‌ای که سوداگری را به سود نجومی تبدیل کرده و سرمایه‌گذاران را به زیرزمین می‌کشاند.
بر اساس بررسی‌های میدانی، خرید و فروش سخت‌افزار ماینر به خودی خود و طبق نص صریح قانون، جرم‌انگاری نشده هست. دلالان و فروشندگان با استناد به همین نکته، به داد و ستد این دستگاه‌ها ادامه می‌دهند. حتی شرکت‌هایی وجود دارند که با «برچسب‌سازی» دستگاه‌های قاچاق و الصاق شناسنامه‌های جعلی ساخت ایران، آنها را در لباس کالایی مجاز عرضه می‌کنند. با این حال، تمامی این فعالیت‌ها تا زمانی مجاز شمرده خواهد گردید که دستگاه‌ها به برق متصل نشوند، چرا که قانونگذار صرفاً «عمل استخراج» غیرمجاز را جرم دانسته هست. این خلأ قانونی در کنار نبود چهارچوبی شفاف برای ساماندهی بازار سخت‌افزار، نه‌تنها به رونق بازار سیاه دامن زده، بلکه امکان نظارت مؤثر بر مصرف برق را نیز از نهادهای مسئول سلب کرده هست.
مصرف برق ماینرها معادل ۱۰ واحد مسکونی در ماه
«هادی سفیدمو»، مجری طرح نظارت و ساماندهی استخراج رمزارز در شرکت توانیر، در گفت‌و‌گو با «ایران» اعداد و ارقام هشداردهنده‌ای را فاش کرد: «هر دستگاه ماینر به طور متوسط ۳.۵ کیلووات برق مصرف انجام می‌دهد که ماهانه به حدود ۲۶۰۰ کیلووات ساعت می‌رسد. با در نظر گرفتن متوسط مصرف ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلووات ساعتی یک خانوار در ماه، مصرف هر دستگاه ماینر معادل مصرف برق ۱۰ واحد مسکونی هست.» وی در خصوص ادعای چندینین فروشندگان درباره ماینرهای مجوزدار بیان کرد: «ماینر کالای مجاز مشروط هست؛ یعنی فقط در محل مجاز و با پرداخت تعرفه برق آزاد قابل بهرهبرداری هست. بنابراین خرید و فروش ماینر بدون مجوز بهرهبرداری و برای افرادی که مزرعه ماینر ندارند تخلف محسوب خواهد گردید.» سفیدمو از نحوه قانونی‌سازی ظاهری دستگاه‌های قاچاق پرده برداشت: «چندینین شرکت‌ها مجوز ساخت دارند، اما به جای تولید، تنها به دستگاه‌های وارداتی قاچاق برچسب «ساخت ایران» می‌زنند و آنها را شناسنامه‌دار می‌کنند. در مواردی نیز فقط قطعات (هش برد) وارد و در داخل مونتاژ خواهد گردید.»
سود نجومی در سایه برق ارزان
مجری طرح نظارت و ساماندهی استخراج رمزارز با اشاره به قیمت کنونی بیت‌کوین (بیش از ۱۳ میلیارد تومان)، به منطق سودآوری این کار می‌پردازد: «شخصی که دستچندینین اوقات ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی می‌خرد، اگر غیرمجاز استخراج کند و دستگاهش کشف شود، نهایتاً باید حدود ۱۵۰ میلیون تومان هزینه برق و خسارت بپردازد. این در حالی هست که درآمد بسیار بیشتری نصیبش شده و این میزان جریمه از سوی این افراد چندینینان دشوار نیست. همین اختلاف، انگیزه تخلف مجدد را ایجاد انجام می‌دهد.»
به گفته سفیدمو، از ابتدای دولت چهاردهم تا شهریور 1404، تعداد ۳۵ هزار و 809 دستگاه ماینر غیرمجاز کشف و ضبط شده هست. اما برآورد توانیر حاکی از فعالیت بین ۶۵۰ تا ۷۵۰ هزار دستگاه ماینر در شبکه هست که نشان از گستره وسیع فعالیت‌های غیرقانونی دارد. وی، شناسایی این دستگاه‌ها را در سیستم سخت ندانست، اما هشدار داد: «چندینین متخلفان از کنتور عبور کرده و پشت کنتور رفته‌اند که شناسایی‌شان را دشوار انجام می‌دهد.»
فریب «ماینر خانگی»
یک فروشنده ماینر در فضای مجازی، با رد قطعی وجود «ماینر خانگی بی‌صدا» هشدار می‌دهد: «آنچه با این عنوان فروخته خواهد گردید، در بهترین حالت دستچندینین اوقات برای استخراج ارزهای کم‌ارزش و غیر بیت‌کوین هست که قدرت رقابت در شبکه عظیم بیت‌کوین را ندارد.» به گفته او، «این دستگاه‌ها که گاه تا ۱۵۰ میلیون تومان به فروش می‌رسند، با وعده درآمد ماهانه ۲ تا ۵ میلیون تومانی، بازگشت سرمایه‌ای بیش از ۵ سال دارند، در حالی که عمر مفید آنها بسیار کوتاه هست و این کار یک «سرمایه‌گذاری مرده» محسوب خواهد گردید. در مقابل، یک دستگاه ماینر صنعتی (مانند مدل‌های جدید بیت مین با قدرت ۳۵۰ تراهش) با قیمتی حدود ۷۰۰ میلیون تومان، در شرایط ایده‌آل امکان داردد ماهانه حدود ۷۰ میلیون تومان درآمد خالص ایجاد کند.»
دیدگاه‌ها