به گزارش شبکه خبر، پروفسور احمد جلالیان صبح پنجشنبه در نخستین کنفرانس تازه‌های علمی آلاینده‌های زیست‌محیطی و تأثیر متقابل آن بر سلامت جامعه که در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برگزار گردید، اظهار کرد: ما هم‌اکنون با پدیده‌ای به نام بیابان‌زایی مواجه هستیم که به بحرانی جدی برای کشور تبدیل شده هست. این پدیده ۲۵ استان ایران را درگیر کرده و استان اصفهان نیز از این معضل مستثنی نیست.
وجود ۵۵۰ هزار هکتار کانون بحرانی با شدت بالای تولید ریزگرد
وی افزود: بر اساس آخرین آمار ارائه‌شده توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست، حدود هفت میلیون هکتار کانون گردوغبار در کشور وجود دارد که از این میزان، ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار در استان اصفهان واقع شده هست.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: حدود ۵۵۰ هزار هکتار به‌عنوان کانون‌های بحرانی با شدت بالای تولید گردوغبار در استان اصفهان شناسایی شده که عمده این کانون‌ها در مناطق شمال شرق، شرق و مرکز این استان هست.
جلالیان با اشاره به تبعات بیابان‌زایی، فرونشست زمین را یکی از جدی‌ترین پیامدهای این پدیده در اصفهان دانست و بیان کرد: فرونشست زمین در این استان به شدت در حال گسترش هست و همراه با گردوغبار آلوده، دو تهدید اصلی زیست‌محیطی منطقه را تشکیل می‌دهند.
به گفته این استاد دانشگاه، گردوغبارهای آلوده حاوی فلزات سنگین خطرناکی مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب، جیوه و مس هستند که در صورت افزایش غلظت، امکان داردند عوارض شدیدی نظیر اختلالات عصبی، گوارشی، استخوانی، مشکلات کلیوی، بیماری‌های خونی، اختلالات ذهنی و حتی سرطان را به دنبال داشته باشند.
افزایش ۵ برابری فرونشست گردوغبار در گاوخونی
جلالیان با تأکید بر شدت این معضل در تالاب گاوخونی افزود: تالاب بین‌المللی گاوخونی به خاطر خشک شدن، به یکی از کانون‌های اصلی تولید گردوغبار تبدیل شده هست.
استاد گروه خاک‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان گردوغبار تولیدشده در این تالاب در مقایسه با سال‌های گذشته تا پنج برابر افزایش یافته هست. این افزایش چشمگیر، تهدیدی جدی برای کیفیت هوای منطقه و سلامت ساکنان هست.
وی با استناد به داده‌های کنترل کیفیت هوای اصفهان در سال ۱۴۰۴، خاطرنشان کرد: ۶۰ درصد از روزهای دو سال اخیر در اصفهان، هوا به خاطر وجود گردوغبار آلوده بوده و این در حالی هست که در تهران این رقم به ۳۸ درصد می‌رسد.
جلالیان تصریح کرد: برخلاف تصور رایج که آلودگی هوا را تنها به فعالیت‌های صنعتی، وسایل نقلیه و سوخت‌های فسیلی نسبت می‌دهند، بخش قابل‌توجهی از آلودگی هوای اصفهان ناشی از گردوغبار هست که حتی به داخل منازل نفوذ کرده و سلامت شهروندان را تهدید انجام می‌دهد.
وی ابراز کرد: بیابان‌زایی اکنون به دروازه‌های شهر در فاصله ۲۰ کیلومتری اصفهان رسیده و این موضوع نیازمند توجه فوری هست.
اصفهان هر ۹ روز یک پدیده گردوغبار دارد
این استاد دانشگاه با ارائه آماری از وضعیت گردوغبار در ۱۵ سال گذشته، خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۸۵، اصفهان تنها دو روز با پدیده گردوغبار مواجه قرار دارای بود اما این تعداد در سال‌های بعد به‌تدریج افزایش یافت. از سال ۱۳۸۷ که آغاز دوره خشکسالی طولانی قرار دارای بود، تعداد روزهای گردوغبار به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد به‌طوری‌که در سال ۱۴۰۳، هر ۹ روز یک پدیده گردوغبار در اصفهان ثبت شده و در سجزی به ۶ روز و تالاب بین‌المللی گاوخونی، این آمار به هر ۷ روز یک‌بار رسیده هست.
جلالیان افزود: در مقایسه با سال ۱۳۸۵ که تنها دو پدیده گردوغبار در اصفهان ثبت شده قرار دارای بود، در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۰ این تعداد به ۱۳ مورد رسید که نشان‌دهنده افزایش هفت برابری هست. در سال ۱۴۰۳ نیز از خرداد تا آبان، به مدت پنج تا ۶ ماه، پدیده گردوغبار به طور مداوم گریبان‌گیر شهر بوده و شاخص کیفیت هوا در چندین روزها به عدد نگران‌کننده ۵۰۰ رسیده هست.
وجود کادمیوم و آرسنیک در بستر خشک زاینده‌رود
این استاد دانشگاه با اشاره به تحقیقات جدید خود در رابطه با وضعیت آلودگی رودخانه زاینده‌رود، اظهار کرد: رودخانه زاینده‌رود به خاطر ورود فاضلاب‌های خام و استفاده از کودهای فسفاتی و آفت‌کش‌ها در کشاورزی، به شدت آلوده شده هست.
جلالیان خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که این رودخانه به فلزات سنگینی مانند کادمیوم آلوده هست که فلزی بسیار خطرناک با ریسک اکولوژیکی بالا محسوب خواهد گردید. این آلودگی از طریق آب مورد استفاده در کشاورزی وارد چرخه غذایی شده و سلامت انسان و دام را تهدید انجام می‌دهد.
وی افزود: در مطالعاتی که در ایستگاه‌های مختلف زاینده‌رود انجام دادیم، مشخص گردید که بستر خشک این رودخانه، به‌ویژه در مناطقی مانند پل خواجو، حاوی مقادیر بالایی از کادمیوم و آرسنیک هست. این آلودگی‌ها در صورت استنشاق یا تماس با گردوغبار ناشی از بستر خشک رودخانه، امکان داردند مشکلات حاد سلامتی ایجاد کنند.
پروفسور جلالیان با اشاره به تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه آزاد اصفهان، نتایج نگران‌کننده‌ای را در مورد آلودگی گردوغبار به فلزات سنگین ارائه کرد و بیان کرد: در مطالعه‌ای که روی بیماران ام اس و افراد سالم انجام گردید، میزان سرب در ناخن‌های کودکان ۱۸ برابر بیشتر از افراد سالم قرار دارای بود؛ نیز، بررسی ۳۱ مجتمع مسکونی در اصفهان نشان داد که گردوغبار موجود در ۳۰ مورد از آن‌ها به کادمیوم آلوده هستند.
وی خاطرنشان کرد: کادمیوم فلزی بسیار خطرناک هست که ریسک اکولوژیکی بالایی دارد و حتی در محیط‌های خانگی نیز از طریق گردوغبار وارد بدن خواهد گردید.
استاد گروه خاک شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان ادامه داد: ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون که به طور عمده منشأ تالابی دارند، به خاطر اندازه کوچک خود به راحتی وارد دستگاه تنفسی تحتانی و جریان خون می‌شوند و مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد می‌کنند.
جلالیان با بیان اینکه این ذرات حاوی فلزات سنگین هستند و از طریق تنفس، تماس پوستی یا مصرف مواد غذایی آلوده، سلامت انسان را به خطر می‌اندازند، ادامه داد: در میان این فلزات، کادمیوم، آرسنیک و جیوه به خاطر سمیت بالا و غلظت زیاد در گردوغبارهای اصفهان، تهدیدی جدی محسوب می‌شوند.
جلالیان با اشاره به منشأ گردوغبارهای آلوده در اصفهان، اظهار کرد: منشأ اصلی این گردوغبارها در کلان‌شهر اصفهان، تالاب بین‌المللی گاوخونی و مناطق شمال شرقی استان هست. خشکی بستر زاینده‌رود و اراضی کشاورزی رها شده نیز به تشدید این مشکل دامن زده هست؛ به علاوه، فعالیت‌های انسانی مانند استفاده از کودهای فسفاتی، آفت‌کش‌ها و فاضلاب‌های خام در کشاورزی، به افزایش غلظت فلزات سنگین نظیر آرسنیک در محیط منجر شده هست.
پتانسیل بالای تولید ذرات سمی در جنوب گاوخونی
وی با بیان اینکه تالاب گاوخونی به خاطر خشک شدن، به یکی از کانون‌های اصلی تولید گردوغبار تبدیل شده هست، تصریح کرد: در بخش‌های جنوبی این تالاب، پتانسیل بالایی برای تولید ذرات سمی وجود دارد که در ترکیب با فلزات سنگین، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی به شمار می‌رود.
جلالیان افزود: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که نرخ فرونشست گردوغبار در تالاب گاوخونی به ۲۲۴ تن در کیلومتر مربع رسیده که پنج برابر بیشتر از سال‌های گذشته هست.
این استاد دانشگاه هزینه اقتصادی آلودگی هوای اصفهان را ۵۱ میلیون دلار تخمین زد و بیان کرد: مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا در کلان‌شهر اصفهان از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته هست.
وی تاکید کرد: این آمار نشان‌دهنده عمق فاجعه‌ای هست که اگر به آن توجه نشود، امکان داردد به یک بحران زیست‌محیطی تمام‌عیار تبدیل شود.
جلالیان بر ضرورت اقدام فوری برای کنترل ۵۵۰ هزار هکتار کانون‌های بحرانی گردوغبار استان، بیان کرد: ایجاد پوشش گیاهی چندینساله، احیای مراتع و مدیریت منابع طبیعی شامل راهکارهای کاهش گردوغبار هست؛ نیز، تأمین جریان پایدار آب در زاینده‌رود با دبی ۱۰ تا ۱۵ مترمکعب بر ثانیه امکان داردد به کاهش فرونشست زمین و تولید گردوغبار کمک کند.
وی تصریح کرد: این اقدامات نه‌تنها برای اصفهان، بلکه برای کل فلات مرکزی ایران ضروری هست.
پروفسور جلالیان با ابراز نگرانی از بی‌توجهی به این معضل، خواستار همکاری نهادهای مختلف شامل شورای شهر، سازمان محیط‌زیست و وزارت نیرو گردید و تأکید کرد: اگر امروز برای حل این بحران اقدام نکنیم، در آینده با فاجعه‌ای زیست‌محیطی مواجه خواهیم گردید که جبران آن بسیار دشوار خواهد قرار دارای بود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: ما باید به آلودگی زاینده‌رود و حضور فلزات سنگین مانند کادمیوم و جیوه در هوا توجه ویژه‌ای داشته باشیم زیرا این مسائل مستقیماً سلامت شهروندان را تهدید می‌کنند.
دیدگاه‌ها