به گزارش شبکه خبر، گروه استان‌ها - مرضیه عالی پور: استان چهارمحال و بختیاری با طبیعتی بکر، منابع آبی فراوان و ظرفیت‌های کشاورزی و دامداری، یکی از مناطق مستعد توسعه اقتصادی در کشور محسوب خواهد گردید. با این حال، سال‌هاست که مردم این استان با چالش‌های جدی در حوزه معیشت و اشتغال مواجه‌اند؛ چالش‌هایی که ریشه در ساختار فصلی اقتصاد منطقه دارد.
اشتغال در چهارمحال و بختیاری عمدتاً به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری، صنایع‌دستی و خدمات گردشگری محدود خواهد گردید؛ فعالیت‌هایی که به‌طور طبیعی وابسته به فصل، شرایط آب‌وهوایی و تقاضای بازار هستند. این وابستگی شدید به زمان و فصل، موجب شده تا بخش قابل‌توجهی از نیروی کار استان در ماه‌های سرد سال با بیکاری مواجه شود.
در نبود صنایع پایدار و اشتغال مستمر، بسیاری از خانوارهای استان ناچارند در فصل‌های کم‌کار به مشاغل غیررسمی یا مهاجرت‌های موقت روی آورند؛ راه‌حل‌هایی که نه‌تنها امنیت شغلی ندارند، بلکه معیشت خانواده‌ها را نیز در معرض آسیب قرار می‌دهند. این وضعیت، به‌ویژه برای جوانان و زنان سرپرست خانوار، نگران‌کننده‌تر هست.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که نبود زیرساخت‌های صنعتی، ضعف در زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، و کمبود حمایت‌های دولتی از تولیدکنندگان محلی، شامل عوامل تشدیدکننده فقر و بیکاری در استان هستند. در چنین شرایطی، معیشت مردم به‌جای بهبود، با نوسانات شدید و نااطمینانی همراه شده هست.
درآمدم در فصل سرد سال کاهش می‌یابد
زهرا احمدی، ۴۲ ساله، مادر سه فرزند و ساکن یکی از روستاهای اطراف بروجن هست. او سال‌هاست که با قالیبافی و فروش محصولات لبنی، هزینه‌های زندگی را تأمین انجام می‌دهد. اما به گفته خودش، درآمدش در فصل‌های سرد سال به‌شدت کاهش می‌یابد و چندین اوقات حتی قادر به پرداخت قبض‌های خانه نیست.
زهرا احمدی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: قالیبافی در زمستان سخت‌تر خواهد گردید. هم هوا سرد هست، هم بازار کساد. لبنیات هم که در فصل سرما کمتر تولید خواهد گردید. شوهرم چندین سال پیش فوت کرد و حالا همه بار زندگی روی دوش من هست. هیچ حمایتی از طرف نهادهای دولتی نداریم. فقط یارانه می‌گیریم که آن هم کفاف نمی‌دهد.
او از نبود بازار فروش مناسب برای محصولاتش گلایه دارد و بیان می‌کند: اگر بتوانم پنیر و ماست محلی را مستقیم به شهر بفروشم، درآمدم بیشتر خواهد گردید. اما واسطه‌ها همه سود را می‌برند. ما فقط زحمت می‌کشیم و آخرش چیزی نصیب‌مان نخواهد گردید.
زهرا نیز از نبود بیمه و امنیت شغلی برای زنان روستایی انتقاد انجام می‌دهد: ما نه بیمه داریم، نه بازنشستگی. اگر مریض شویم، باید از همسایه پول قرض کنیم. هیچ‌کس به فکر زن‌های روستایی نیست. انگار ما جزو آمار نیستیم.
او در پایان بیان می‌کند: اگر دولت حقیقتاً بخواهد کمک کند، باید برای ما بازار ایجاد کند، وام بدهد، بیمه کند. ما نمی‌خواهیم صدقه بگیریم، فقط می‌خواهیم با کار خودمان زندگی کنیم.
فرصت شغلی پایدار برایم فراهم نیست
علی مرادی، ۳۵ ساله، یکی از کارگران فصلی در باغ‌های گردو و بادام شهرستان سامان هست. او هر سال از اردیبهشت تا مهر مشغول به کار هست و در باقی ماه‌ها، با بیکاری دست‌وپنجه نرم انجام می‌دهد.
علی بیان می‌کند: در فصل برداشت، روزی ۱۲ ساعت کار می‌کنم. اما همین درآمد باید تا شش ماه بعد دوام بیاورد.
او از نبود فرصت‌های شغلی پایدار در منطقه گلایه دارد: در زمستان هیچ کاری نیست. نه کارخانه‌ای هست، نه پروژه‌ای. فقط باید منتظر باشیم تا دوباره فصل کار برسد. خیلی‌ها مجبورند به شهرهای دیگر بروند، اما من خانواده‌ام را نامکان داردم رها کنم.
علی معتقد هست که دولت باید برای ایجاد اشتغال پایدار در استان برنامه‌ریزی کند: اگر صنایع تبدیلی در کنار باغ‌ها راه بیفتد، ما امکان داردیم در تمام سال کار کنیم. مثلاً کارخانه بسته‌بندی یا فرآوری گردو و بادام. این‌طوری هم محصول بهتر فروخته خواهد گردید، هم ما بیکار نمی‌مانیم.
او نیز از نبود بیمه و حمایت‌های اجتماعی برای کارگران فصلی انتقاد دارد: ما هیچ‌وقت بیمه نمی‌شویم. اگر دستمان بشکند یا مریض شویم، باید خودمان هزینه بدهیم. هیچ نهادی مسئولیت ما را قبول نانجام می‌دهد.
علی در پایان بیان می‌کند: ما اهل کاریم، اهل زحمت. فقط نیاز داریم کسی ما را ببیند، برایمان برنامه داشته باشد. این استان ظرفیت دارد، اما بی‌برنامه رها شده هست.
فصلی بودن اشتغال، یکی از عوامل اصلی فقر در چهارمحال و بختیاری است
نرگس کیانی، پژوهشگر حوزه توسعه روستایی و فعال اجتماعی در شهرکرد در گفتگو با خبرنگار مهر، با نچندین اوقات تحلیلی به وضعیت معیشت مردم استان، معتقد هست: فصلی بودن اشتغال، یکی از عوامل اصلی فقر در چهارمحال و بختیاری هست.
وی تصریح کرد: اقتصاد استان به‌شدت وابسته به کشاورزی و دامداری هست که ذاتاً فصلی‌اند. این یعنی ناپایداری درآمد برای بخش بزرگی از جامعه.
وی با اشاره به آمارهای رسمی، توضیح داد: نرخ بیکاری در فصل‌های سرد سال به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. این بیکاری پنهان، در آمارهای رسمی کمتر دیده خواهد گردید اما اثرات آن بر معیشت خانوارها بسیار ملموس هست.
کیانی از نبود سیاست‌های حمایتی هدفمند برای مقابله با بیکاری فصلی انتقاد کرد: دولت‌ها بیشتر به پروژه‌های بزرگ نگاه می‌کنند، اما نیاز واقعی مردم، ایجاد اشتغال خرد و پایدار هست. مثلاً حمایت از صنایع‌دستی، گردشگری روستایی، یا مشاغل خانگی امکان داردد بخشی از این مشکل را حل کند.
وی نیز به نقش آموزش و توانمندسازی اشاره دارد: اگر زنان و جوانان روستایی آموزش ببینند، امکان داردند کسب‌وکارهای کوچک راه‌اندازی کنند. اما متأسفانه زیرساخت‌های آموزشی و حمایتی در استان بسیار ضعیف هست.
کیانی در پایان تأکید کرد: چهارمحال و بختیاری ظرفیت‌های زیادی دارد، اما بدون برنامه‌ریزی دقیق، این ظرفیت‌ها به فرصت تبدیل نمی‌شوند. معیشت مردم نیازمند توجه جدی، سیاست‌گذاری هوشمند و مشارکت واقعی جامعه محلی هست.
به گزارش شبکه خبر، بررسی وضعیت معیشت مردم چهارمحال و بختیاری نشان می‌دهد که فصلی بودن اشتغال، یکی از چالش‌های بنیادین در مسیر توسعه اقتصادی این استان هست. وابستگی شدید به کشاورزی، دامداری و گردشگری، موجب شده تا بخش بزرگی از جمعیت فعال استان، تنها در بخشی از سال درآمد داشته باشند و در باقی ماه‌ها با بیکاری و نااطمینانی مواجه شوند.
این بیکاری فصلی، نه‌تنها درآمد خانوارها را کاهش داده، بلکه امنیت روانی و اجتماعی آنان را نیز تحت تأثیر قرار داده هست. بسیاری از خانواده‌ها برای تأمین هزینه‌های زندگی، ناچار به مهاجرت موقت، اشتغال غیررسمی یا دریافت کمک‌های نهادهای حمایتی شده‌اند؛ راه‌حل‌هایی که پایدار نیستند و آسیب‌های بلندمدت به همراه دارند.
نبود زیرساخت‌های صنعتی، ضعف در زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، و کم‌توجهی به ظرفیت‌های بومی، شامل عواملی هستند که این چرخه معیوب را تقویت کرده‌اند.
دیدگاه‌ها