به گزارش شبکه خبر، گروه استان‌ها - محراب علوی: غارها از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی‌اند؛ جلوه‌هایی از هزاران سال فرسایش و دگرگونی زمین که نه‌تنها از منظر زمین‌شناسی ارزشمند هستند بلکه به سبب جذابیت بصری و رمزآلودگی طبیعی به یکی از مقصدهای محبوب گردشگران تبدیل شده‌اند. در استان خوزستان نیز بیش از ۷۰ غار طبیعی تا امروز شناسایی شده که هرکدام ظرفیت بالقوه‌ای برای معرفی جهانی و بهره‌برداری مسئولانه در قالب گردشگری علمی و بوم‌محور دارند.
شهرستان دزفول در این میان جایچندین اوقات ویژه دارد. طبیعت کوهستانی بخش شهیون، مجاورت با رودخانه دز، چشم‌اندازهای سرسبز و تاریخ کهن منطقه، همه دست به دست هم داده‌اند تا این خطه به یکی از کانون‌های پرظرفیت طبیعت‌گردی جنوب کشور بدل شود. در دل این منطقه، غار سزار با ساختار زمین‌شناسی منحصربه‌فردش، به‌تازگی توجه فعالان محیط زیست، گردشگری و نمایندگان مردم را به خود جلب کرده هست.
غار سزار تنها یک پدیده طبیعی نیست بلکه امکان داردد نمونه‌ای پیشرو از تبدیل منابع طبیعی به مزیت اقتصادی در عین حفاظت و احترام به محیط‌زیست باشد؛ الگویی که بسیاری از مناطق کشور به آن نیاز دارند.
تبدیل غار سزار به ژئوپارک
عباس پاپی‌زاده، نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی، در گفتگو باخبرنگار مهر با اشاره به آخرین پیگیری‌ها در زمینه توسعه گردشگری شهیون بیان کرد: دزفول به خاطر موقعیت جغرافیایی خاص، مجاورت با رود دز و برخورداری از تنوع فرهنگی و طبیعی، ظرفیت تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های مهم گردشگری کشور را دارد. خوشبختانه در بازدید اخیر با مدیرکل میراث فرهنگی و محیط زیست استان، موضوعات اساسی منطقه شهیون شامل مشکلات زیرساختی و ظرفیت‌های بوم‌گردی بررسی گردید.
وی افزود: حل مشکل پوشش آن تن‌دهی تلفن همراه، تأمین روشنایی معابر روستاها و افزایش سهم آب روستای لیوس از طریق تقویت شبکه آبرسانی شامل مواردی هست که در دستورکار قرار گرفت. علاوه بر آن، اعطای تسهیلات دولتی برای توسعه بوم‌گردی و حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی از اهداف جدی ما در این حوزه هست.
پاپی‌زاده با تاکید بر اهمیت غار سزار بیان کرد: این غار طی سال‌های اخیر کشف و مورد شناسایی اولیه قرار گرفته هست. با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی و محیط زیست، تأمین اعتبار برای اجرای طرح تحقیقاتی و مطالعات اولیه آن در حال پیگیری هست و تبدیل این اثر طبیعی ارزشمند به ژئوپارک منطقه‌ای در دستور کار ماست.
وی ادامه داد: تبدیل غار سزار به ژئوپارک نه‌تنها به توسعه گردشگری علمی و طبیعی منطقه کمک انجام می‌دهد بلکه زمینه‌ساز اشتغال پایدار جوانان بومی خواهد گردید. نیز حفاظت اصولی و قانونی از این پدیده طبیعی از تخریب انسانی و بهره‌برداری‌های غیرمجاز جلوگیری انجام می‌دهد.
نماینده دزفول از برنامه‌های جانبی بازدید اخیر نیز سخن بیان کرد: در جریان این بازدید چندینساعته، موضوعاتی مانند ثبت ملی سنگواره برد کژدم، بررسی وضعیت بوم‌گردی لیوس و پامنار، بهداشت روستایی، بهسازی مسیرهای عشایری و تأمین آب شرب روستاهای اطراف مورد بررسی میدانی قرار گرفت. هدف ما نگاه جامع به توسعه پایدار منطقه هست؛ توسعه‌ای که طبیعت را قربانی نکند بلکه از دل آن شکل بگیرد.
معرفی غار سزار و جایگاه جغرافیایی آن
روستای سزار در بخش کوهستانی شهیون دزفول و در نزدیکی روستای تاریخی لیوس واقع شده هست. این منطقه با چشم‌اندازی چشم‌نواز، میان رشته‌کوه‌های زاگرس میانی و در مجاورت رودخانه سزار (یکی از شاخه‌های اصلی رود دز) قرار دارد. مسیر دسترسی به روستا از جاده‌های محلی دزفول می‌گذرد و با چندین ساعت پیاده‌روی در دل کوهستان امکان دارد به دهانه غار رسید.
غار سزار به خاطر ساختار کارستی و لایه‌های سنگی خاص خود، از منظر زمین‌شناسی بسیار حائز اهمیت هست. کارشناسان محلی بر این باورند که این غار امکان داردد بخشی از شبکه غارهای زاگرس شمالی را تشکیل دهد و در نقشه زمین‌شناسی ملی به عنوان یک نقطه مطالعاتی ویژه معرفی شود.
بررسی‌های اولیه نشان داده که در چندین بخش‌های غار، حوضچه‌های آبی، نقش‌برجسته‌های طبیعی و گونه‌های نادری از خفاش و حشره دیده خواهد گردید که نشان از غنای زیستی آن دارد. چنین ویژگی‌هایی امکان داردد در آینده غار سزار را به یکی از جاذبه‌های شاخص ژئوتوریسم جنوب کشور بدل کند.
۷۳ غار شناسایی‌شده در استان
سید عادل مولا، معاون محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در گفتگویی رسانه‌ای درباره وضعیت غارهای استان بیان کرد: بر اساس آئین‌نامه مدیریت و بهره‌برداری از غارهای کشور مصوب هیأت وزیران در سال ۱۳۸۸، کارگروه‌های ملی و استانی برای شناسایی، رده‌بندی و تعیین اهمیت علمی و زیست‌محیطی غارها تشکیل شده هست. سازمان حفاظت محیط زیست متولی اصلی غارهای واقع در مناطق تحت مدیریت خود هست و نحوه بهره‌برداری از سایر غارها با همکاری میراث فرهنگی انجام خواهد گردید.
وی افزود: از سال ۱۴۰۱ فعالیت‌های سازمان‌یافته‌ای در زمینه شناسایی غارهای خوزستان آغاز گردید. در آن زمان حدود ۵۰ غار شناسایی شده قرار دارای بود که اکنون این رقم به ۷۳ غار رسیده هست. پس از مرحله شناسایی، تیم‌های تخصصی غارنوردی برای بررسی تنوع گونه‌های زیستی، ساختار ژئولوژیکی و تعیین ارزش علمی هر غار اعزام می‌شوند تا بر اساس معیارهای مشخص، غارها در چهار رده از درجه یک تا چهار طبقه‌بندی شوند.
مولا تصریح کرد: هم‌اکنون شهرستان دزفول بیشترین تعداد غارهای شناسایی‌شده در استان را دارد و پنج غار شامل یک غار در بهبهان و چندین غار در بخش شهیون دزفول در رده درجه یک قرار گرفته‌اند. این غارها به خاطر ساختار منحصربه‌فرد و تنوع زیستی ویژه از اهمیت بالایی برخوردارند.
غارها قلب تپنده صنعت گردشگری
نیز مستانه رحیمی، فعال گردشگری و مدیر یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اهمیت توسعه گردشگری غارمحور در خوزستان اظهار کرد: غارها هم جذابیت طبیعی دارند و هم بار علمی و فرهنگی. در سال‌های اخیر گردشگری غارنوردی در بسیاری از نقاط جهان به صنعتی پایدار تبدیل شده که با رعایت اصول ایمنی و زیست‌محیطی، هم به اشتغال محلی کمک انجام می‌دهد و هم منجر به معرفی هویت طبیعی هر منطقه خواهد گردید. غار سزار دزفول هم پتانسیل آن را دارد که به مقصدی شناخته‌شده برای گردشگران داخلی و خارجی بدل شود.
وی افزود: اگر زیرساخت‌های مناسب مانند جاده دسترسی، سامانه راهنمای گردشگر، خدمات امدادی و اسکان فراهم شود، دزفول امکان داردد همانند لرستان یا کردستان از گردشگری غارنوردی سود ببرد اما شرط موفقیت، مشارکت اهالی منطقه هست. مردم باید احساس کنند این پروژه‌ها برای آن‌هاست؛ نه در کنار آن‌ها. وقتی روستاییان در مدیریت منطقه و ارائه خدمات گردشگری سهم داشته باشند، خودشان بهترین حافظان این غارها خواهند قرار دارای بود.
رحیمی در پایان تأکید کرد: تحقق ایده ژئوپارک سزار یک گام بزرگ هست اما باید بدانیم ژئوپارک فقط یک تابلوی گردشگری نیست؛ شبکه‌ای از آموزش، حفاظت، پژوهش و توسعه بومی هست. اگر این نگاه در میان نهادهای مسئول حاکم شود، خوزستان امکان داردد فصل تازه‌ای از گردشگری پایدار را آغاز کند.
غارها کلاس درس زنده طبیعت
غارهای خوزستان، به‌ویژه در شهرستان دزفول، ظرفیت آن را دارند که علاوه بر جذب گردشگران، به پایگاه‌های علمی و آموزشی تبدیل شوند. ساختار زمین‌شناسی زاگرس، تاریخ شکل‌گیری لایه‌های رسوبی، بقایای فسیلی و حتی آثار باستان‌شناسی احتمالی از دوره‌های کهن امکان داردد این مکان‌ها را به میدان تحقیقاتی برای دانشجویان و پژوهشگران بدل سازد. ترکیب گردشگری و آموزش نه‌تنها به شناخت بهتر زیست‌بوم استان کمک انجام می‌دهد، بلکه سبب ارتقای فرهنگ حفاظت از طبیعت میان مردم خواهد گردید.
کارشناسان بر این باورند که ورود غیرمسئولانه گردشگران و فعالیت‌های بدون نظارت امکان داردد با سرعت باعث نابودی ارزش‌های طبیعی غارها شود. تشکیل تیم‌های تخصصی راهنما، نصب تابلوهای هشداردهنده، آموزش جوامع محلی و تدوین مقررات برای بازدیدکنندگان شامل اقداماتی هست که باید در قالب طرح ژئوپارک سزار پیش‌بینی شود. تجربه موفق استان‌های کرمانشاه و همدان در ساماندهی غارهای علیصدر و پراو امکان داردد الگوی مناسبی برای خوزستان باشد.
در دل تاریکی غار، صدای چکنده‌های آهکی قرن‌هاست که نغمه‌ای آرام می‌نوازد؛ نغمه‌ای که اگر گوش جان بسپاریم، ما را به تعادلی دوباره میان انسان و طبیعت فرامی‌خواند. خوزستان نه‌تنها سرزمین نفت و نخل هست، بلکه گنجینه‌ای از پدیده‌های زمین‌شناسی دارد که امکان داردد آینده‌ای متفاوت برای توسعه پایدار رقم بزند.
غار سزار، این یادگار خاموش در دل کوه‌های شهیون، امروز در آستانه بیداری هست. اگر حمایت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها به‌موقع و علمی انجام شود، این تاریکی امکان داردد به روشنایی رونق گردشگری، اشتغال، پژوهش و حفاظت از طبیعت بدل شود؛ روشنایی‌ای که از دل زمین برمی‌خیزد و بر آسمان توسعه خوزستان می‌تابد.
دیدگاه‌ها