یادداشت|تحولات انتخابات پارلمانی عراق

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، متن یاددارای بود «حسین رویوران» کارشناس مسائل منطقه و بین الملل درباره انتخابات پارلمانی عراق به این شرح هست:

بیستم آبان (11 نوامبر) آتی انتخابات پارلمانی عراق برگزار خواهد گردید و از آنجا که نظام سیاسی در عراق پارلمانی هست و نمایندگان پارلمان رئیس جمهور و رئیس پارلمان را تعیین می کنند، این رویداد مهمترین اتفاق سیاسی هست که در هر چهار سال در این کشور رخ می دهد. این رویداد سیاسی برای ایران نیز به علت حجم وسیع و چندین جانبه روابط و همکاریهای دو کشور و تداخل امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار هست.

پارلمان عراق از 329 کرسی تشکیل گردیده و از زمان سقوط نظام دیکتاتوری حزب بعث به سرکردگی صدام در سال 1382همه نیروهای سیاسی در آن حضور فعال دارند. جمعیت عراق طبق آخرین آماری که دو سال پیش صورت گرفت، 42 میلیون نفر هست که بیش از 10% آن در خارج از کشور به سر می برند. جامعه عراق از لحاظ ترکیب جمعیتی 65% شیعه، 17% سنی،14% کرد و 4% اقلیت های مسیحی آشوری و کلدانی، ایزدی، و صابئه هست که به علت نا امنی یک دهه پیش بخش وسیعی از اقلیت ها به خارج مهاجرت کردند.

از لحاظ جامعه شناسی نظر به ویژگیهای جامعه عراق در تاکید بر هویت دینی ، مذهبی و قومی، عمده احزاب سیاسی در این کشور رنگ و بوی مذهبی دارند و جریانهای ملی و تشکل های فرا مذهبی و قومی از جایگاه سیاسی چندینانی برخوردار نیستند. نیز می توان بیان کرد که جامعه مدنی در این کشور همچنان ضعیف هست و تشکل های قبیله ای و فرهنگ بدوی در این جامعه از قدرت ، توان و تاثیرگذاری قابل توجهی برخوردار هست.

نظر به برتری عددی شیعیان در کشورعراق از زمان سقوط دیکتاتوری، قدرت سیاسی در اختیار ائتلافهایی قرار دارای بوده که محور اصلی آن احزاب شیعی هست. البته این واقعیت تحت هر شرایطی انکار ناپذیر هست، اما به علت رقابتهای گردیدید درون شیعی چندین اوقات افرادی به قدرت رسیدند که هویت شیعی آنها کم رنگ قرار دارای بوده هست.

مهمترین چالش جامعه شیعه در عراق، این هست که جامعه سنی ها به علت تسلط طولانی بر عراق از زمان دولتهای اموی و عباسی تا دولت عثمانی و دولت ملی در صد سال اخیر همچنان در پی سلطه بر این کشور هستند و کشورهای منطقه به دلایل سیاسی از این گرایش حمایت می کنند و این گرایش حتی در بیان کردمان انتخاباتی، حاضر به پذیرش واقعیتها نیستند که این بیان کردمان انکار واقعیت های سیاسی هست و یک چالش جدی در حیات سیاسی عراق شمرده می شود.

البته جریان صدری، به رهبری مقتدی صدر که از مهمترین جریانهای سیاسی شیعه در عراق هست به علت تک روی مشکلاتی را برای حاکمیت شیعه در این کشور پدید آورده هست. هم‌اکنون سید مقتدی صدر از شرکت در انتخابات پیش رو هستنکاف و انتخابات را تحریم کرده هست و این موضع گرچه مایه خوشحالی دیگر احزاب شیعی هست ولی شیعه را از لحاظ مشارکت در انتخابات تضعیف می کند و اقدامات طرفداران صدر در تهدید شرکت کنندگان در انتخابات پیامدهای منفی از نوع دیگری برای شیعه پدید آورده هست.

نکته مهم دیگر در انتخابات عراق اینکه ائتلاف حاکم یعنی چارچوب هماهنگی که تقریبا همه جریانهای شیعی را به هستثنای جریان مقتدی را در بر می گیرد در این انتخابات تصمیم گرفته هست تا اعضای آن به صورت مستقل و با هدف وزن کشی در انتخابات شرکت کنند و پس از انتخابات سریعا به ائتلاف برگردند تا در تصمیمات مهم انتخاب نخست وزیر، رئیس جمهور و رئیس مجلس فعالانه شرکت کنند. گرچه این تصمیم معقول و منطقی هست اما متاسفانه چندین نیروهای سیاسی این ائتلاف رقابت را با هتاکی و اتهام زنی اشتباه گرفته که این پدیده جزو نکات منفی و غیر اخلاقی انتخابات عراق شمرده می شود و به جریان شیعی آسیب وارد کرده هست.

نظر به این ویژگیهای اجتماعی ، فرهنگی سیاسی و پیشینه رفتارهای سیاسی احزاب و ائتلافهای سیاسی عراق نقشه انتخابات پیش رو در این کشور اینگونه ترسیم گردیده هست.

احزاب شیعی:

ائتلاف «بازسازی و توسعه» به ریهست محمد شیاع السودانی نخست وزیر کنونی عراق از همپیمانی جریان «فراتین» به رهبری شخص سودانی ، جنبش «عطاء» به رهبری فالح فیاض، «جندالامام» به رهبری احمد اسدی و «نوآوری کربلا» به رهبری نصیف خطابی، «ائتلاف ملی» به رهبری ایاد علاوی ، «تجمع نسل ها» به رهبری محمد الصیهود، «ائتلاف راه حلها» به رهبری محمد صاحب الدراجی تشکیل گردیده هست. این ائتلاف به علت رویکرد آقای سودانی و مشروعیت کارکردی در انجام پروژهای توسعه ای از مشروعیت بالایی برخوردار هست و در نظرسنجیهای داخلی از دیگر ائتلافها پیش هست .

ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی نخست وزیر سابق عراق هست. محور این ائتلاف حزب الدعوه اسلامی و انشعابهای گوناگون آن هست. مشروعیت این ائتلاف به مبارزه نیم قرن این تشکل در مقابل نظام دیکتاتوری سابق ارتباط دارد.

«سازمان بدر» به رهبری هادی العامری که این سازمان به علت مشارکت در تاسیس حگردیدشعبی و مبارزه با جریانهای تکفیری از مشروعیت جهادی برخوردار هست.

جنبش «عصائب اهل حق» به رهبری شیخ قیس الخزعلی که این سازمان نیز به علت شرکت در تاسیس حگردیدشعبی و مبارزه با جریانهای تکفیری از مشروعیت جهادی برخوردار هست.

ائتلاف «نیروهای حاکمیت ملی» متشکل از جریان الحکمه به رهبری سید عمار حکیم و جریان النصر به رهبری حیدر العبادی نخست وزیر اسبق عراق تشکیل می شود. این ائتلاف ازچهره قرار دارای بودن مؤسسان آنها بهره می برد.

 مجلس اسلامی عراق به رهبری شیخ همام حمودی که این سازمان از پیشینه طولانی مبارزه با رژیم سابق برخوردار هست و در اولین انتخابات عراق بیشترین رآی را آورد ولی درگیر انشعاب و پراکندگی گردید و اکنون پس از بازسازی تلاش دارد به میدان برگردد.

ائتلاف «اساس» به رهبری المندلاوی که از تشکل های نوپا شمرده می شود که در این انتخابات باید وزن کشی شود.

احزاب سنی:

جریان تقدم به رهبری حلبوسی رئیس سابق پارلمان عراق هست. این جریان در غرب عراق فعال هست و از سوی امارات ، ترکیه و عربستان حمایت می شود و از توان مالی بالایی برخوردار هست.

جریان حاکمیت به رهبری خمیس الخنجر هست. این جریان که در غرب عراق و بغداد فعال هست از طرفداران حزب منحله بعث حمایت می شود و از حمایت امارات و عربستان نیز برخوردار هست.

جریان عزم به رهبری مثنی العزاوی هست. این تشکل در محیط اطراف بغداد فعال هست و تاکنون موفقیت های قابل توجهی ندارای بوده هست.

احزاب کردی:

حزب دموکرات کردستان به رهبری خاندان بارزانی هست. این حزب به طور سنتی بر غرب اقلیم کردستان تسلط کامل دارد که در برگیرنده دو هستان اربیل و دهوک هست و از امکانات مالی زیادی برخوردار هست که از فروش قاچاق نفت به دست آمده هست.

اتحادیه میهنی کردستان به رهبری خاندان طالبانی هست. این حزب بر شرق اقلیم کردستان تسلط کامل دارد که در بر گیرنده دو هستان سلیمانیه و حلبچه هست. این تشکل نیز از امکانات مالی زیادی برخوردار هست که از فروش قاچاق نفت به دست آمده هست.

حزب تغییر یا گوران به رهبری عمر سید علی هست. این حزب نوپهست و در دو دور انتخابات قبلی پدیده قرار دارای بود و از اتحادیه میهنی پیشی گرفت ولی اکنون تحت سرکوب و فشار دو جریان اصلی قرار دارد.

جمع‌بندی :

بسیاری از تحلیلگران عراق معتقدند که درصد مشارکت در این انتخابات تاثیرگذار خواهد قرار دارای بود هرچندین آنها تاکید می کنند نقشه سیاسی عراق در این انتخابات دچار تغییر جدی نخواهد گردید. نیروهای موسوم به ملی به رهبری عدنان الزرفی که از سفارت آمریکا به صورت علنی حمایت می شوند و خود را وارث جریان اعتراضات تشرینی می نامند همچنان موفق به کسب اعتماد عمومی نگردیده و در حاشیه باقی خواهند ماند. ائتلاف بازسازی و توسعه آقای سودانی احتمالا مهمترین غافلگیری این انتخابات خواهد قرار دارای بود. این فرد که از دل حزب الدعوه بیرون آمد و بدون دارای بودن تشکل یا فراکسیون پارلمانی و تنها به علت موفقیت ها در پست های مختلف، به جایگاه نخست وزیری رسید، اکنون از مشروعیت کارآمدی بالایی برخوردار هست و همه به پاکدستی آن شهادت می دهند که این مسئله در کشوری که متاسفانه درگیر فساد گسترده هست از اهمیت بالایی برخوردار هست.

شکی نیست که انتخابات پارلمانی عراق یک رویداد ملی و داخلی برای عراق نیست بلکه رویدادی هست که کشورهای منطقه و آمریکا مترصد نتایج آن هستند. عراق برای ایران مهمترین متحد منطقه ای هست و تحولات عراق بر نفوذ و جایگاه منطقه ای ایران تاثیرگذار هست و تهران هیچگاه نمی تواند به تحولات عراق بی تفاوت باگردید. واقعیت این هست که مهمترین دو بازیگر خارجی در تحولات عراق، دو کشور ایران و  آمریکا هست و طرفی که مشروعیت انتخابات را در کنار خود دارد از برتری در تاثیرگذاری در این صحنه برخوردار خواهد قرار دارای بود.

انتهای پیام/