به گزارش شبکه خبر، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست‌جمهوری با تدوین برنامه‌های هدفمند، در نظر دارد مسیر توسعه فناوری‌های کوانتومی را در کشور هموار کند. این برنامه‌ها شامل ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع و آموزشی، تربیت نیروی انسانی متخصص و حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی و نوآورانه در حوزه‌های محاسبات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی و حسگرهای کوانتومی هست.
فناوری کوانتوم شاخه‌ای نوین از علم و فناوری هست که بر پایه اصول فیزیک کوانتومی شکل گرفته و امکان داردد تحولات گسترده‌ای در عرصه‌های علمی و صنعتی ایجاد کند. هم‌اکنون، فناوری کوانتوم در سه حوزه اصلی محاسبات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی و حسگرهای کوانتومی در حال توسعه هست. کاربرد این فناوری‌ها دامنه‌ای وسیع از صنایع پیشرفته، شامل پزشکی، انرژی، ارتباطات و امنیت سایبری را در بر دریافت می‌کند و امکان داردد پایه‌ای برای توسعه زیرساخت‌های علمی و صنعتی آینده کشور باشد.
هدف اصلی معاونت علمی، راه‌اندازی یک زیرساخت ملی منسجم برای توسعه فناوری کوانتومی، تسهیل کاربردهای صنعتی و پژوهشی و جلوگیری از موازی‌کاری میان نهادهای مرتبط اعلام شده هست. براساس این برنامه‌ها، راه‌اندازی آزمایشگاه‌های کوانتومی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور، سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های آزمایشچندین اوقات و تدوین استانداردهای ملی در دستور کار قرار دارد تا ایران بتواند حضوری فعال و اثرگذار در عرصه جهانی علوم کوانتوم داشته باشد.
اهمیت این اقدامات از آنجا ناشی خواهد گردید که بدون وجود زیرساخت و بازار داخلی، حتی شرکت‌های دانش‌بنیان موفق نیز قادر به توسعه و عرضه فناوری‌های پیشرفته نیستند؛ مسئله‌ای که کشورهای پیشرفته با ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع و خرید مستقیم فناوری‌ها از تولیدکنندگان داخلی حل کرده‌اند. در همین راستا، بنیاد ملی علم با هدف تقویت حوزه‌های استراتژیک، حمایت مضاعف از پروژه‌های مرتبط با کوانتوم، زیست‌فناوری، هوش مصنوعی و ژن‌درمانی را بر عهده گرفته و اعتبار طرح‌های مربوط به این حوزه‌ها نسبت به سایر حوزه‌ها دو تا سه برابر افزایش داده هست.
حمایت از تربیت نیروی انسانی متخصص نیز یکی دیگر از محورهای کلیدی این برنامه‌هاست. از مهرماه سال جاری، ۱۶ درس تخصصی کوانتومی در ۱۲ دانشگاه کشور ارائه شده و هر طرح درس مورد تأیید، ۱۵۰ میلیون تومان حمایت مالی دریافت می‌کنند. محتوای دروس نیز به‌صورت آنلاین و رایگان در دسترس دانشجویان و علاقه‌مندان قرار دریافت می‌کند. معاونت علمی نیز از تقویت زیرساخت‌های کوانتومی در هشت دانشگاه کشور خبر داده هست. هدف این هست که تعداد دروس تخصصی در حوزه‌های مختلف کوانتوم به حداقل ۶۰ درس افزایش یابد و بدین ترتیب نیروی انسانی توانمند و آماده برای توسعه علمی و صنعتی این فناوری تربیت شود.
معاونت علمی از آغاز سال جاری با شناسایی مراکز مهم فعال در حوزه کوانتوم، حمایت ویژه‌ای از زیرساخت‌های آزمایشچندین اوقات این فناوری انجام داده هست. به طوری که از ابتدای سال، حدود ۳ میلیون دلار در تقویت زیرساخت‌های آزمایشچندین اوقات کوانتوم در دانشگاه‌های مطرح و دارای پتانسیل سرمایه‌گذاری شده هست تا زمینه توسعه و پژوهش در این حوزه نوظهور بیش از پیش فراهم شود.
در همین حال معاونت علمی در همکاری با وزارت ارتباطات برای نخستین بار در تلاش هستند تا با راه‌اندازی آزمایشگاه مرجع در حوزه ارتباطات کوانتومی بستری برای توسعه فناوری‌های واقعی و مقابله با شبه‌علم ایجاد کنند.
حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در گفتگو باخبرنگار مهر، ضمن قدردانی از همراهی وزارت ارتباطات در زمینه توسعه زیرساخت‌های فناورانه بیان کرد: در حال هماهنگی با وزیر ارتباطات برای انجام اقدامات مشترک در حوزه‌های نوظهور به‌ویژه فناوری کوانتوم هستیم. حوزه کوانتوم شامل سه بخش اصلی محاسبات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی و حسگرهای کوانتومی هست و تمرکز معاونت علمی بر بخش ارتباطات کوانتومی برای ایجاد یک آزمایشگاه مرجع و استاندارد قرار دارد.
توسعه زیرساخت‌های آزمایشچندین اوقات، گام نخست در فناوری‌های نو
افشین با تأکید بر اهمیت زیرساخت‌های آزمایشچندین اوقات در پیشرفت علوم نوظهور بیان کرد: هر زمان حوزه‌ای جدید از علم شکل دریافت می‌کند، نخستین گام اساسی، توسعه زیرساخت‌های آزمایشچندین اوقات هست. این زیرساخت‌ها کمک انجام می‌دهد تا میان علم و شبه‌علم تمایز ایجاد شده و زمینه توسعه فناوری‌های واقعی فراهم شود.
آزمایشگاه ارتباطات کوانتومی راه‌اندازی خواهد شد
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با اشاره به همکاری با پژوهشگاه‌های وابسته به وزارت ارتباطات اظهار کرد: قرار هست با همکاری پژوهشگاه زیرمجموعه این وزارتخانه، «آزمایشگاه ارتباطات کوانتومی» راه‌اندازی شود. در صورت طی شدن مراحل اجرایی و امضای تفاهم‌نامه‌ها، پیش‌بینی خواهد گردید این آزمایشگاه ظرف یک سال آینده به بهره‌برداری برسد.
افشین ابراز امیدواری کرد که با راه‌اندازی این مرکز، شاهد رشد نمایی در حوزه ارتباطات کوانتومی کشور باشیم.
راه‌اندازی آزمایشگاه‌های تخصصی کوانتومی در حوزه حسگرها
وی بیان کرد: هدف معاونت علمی ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع در هر سه بخش حوزه کوانتوم، به‌ویژه در حوزه حسگرها و ارتباطات کوانتومی هست. در حوزه ارتباطات مسیر روشن‌تر بوده و با همکاری وزارت ارتباطات، آزمایشگاه مرجع ارتباطات کوانتومی تأسیس خواهد گردید و در حوزه حسگرها نیز به خاطر تنوع بالای فناوری، مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های تخصصی در دستور کار قرار دارد.
نخستین آزمایشگاه ساعت اتمی در آستانه بهره‌برداری
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور افزود: در حوزه حسگرهای کوانتومی، نخستین آزمایشگاه ساعت اتمی که زیرمجموعه بخش حسگرها محسوب خواهد گردید، در حال آماده‌سازی هست و به‌زودی افتتاح خواهد گردید. نیز همکاری با دانشگاه‌های کشور برای ایجاد مراکز مرجع دیگر در این حوزه در حال انجام هست.
شتاب در توسعه علوم کوانتومی ایران
افشین با تأکید بر سرعت گرفتن فعالیت‌ها در این بخش بیان کرد: تلاش‌ها برای توسعه سریع آزمایشگاه‌های کوانتومی کشور ادامه دارد تا ایران از روند جهانی رشد علوم کوانتوم عقب نماند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور ضمن بیان این مطلب که با سرمایه‌گذاری و حمایت بخش‌های مختلف، امکان دارد سهم قابل‌توجهی در این حوزه دارای بود، بیان کرد: در کشورهای پیشرفته معمولاً حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد سرمایه‌گذاری‌ها به بخش‌های مرتبط با ارتباطات و حسگرهای کوانتومی اختصاص دارد و ایران نیز با همکاری مراکز مرجع داخلی در همین مسیر حرکت انجام می‌دهد.
دیدگاه‌ها