به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سه شنبه یازدهم نوامبر 2025 برابر با بیستم آبان 1404، مردم عراق برای تشکیل ششمین پارلمان منتخب پس از سرنگونی رژیم بعثی صدامی به پای صندوق‌های رای می‌روند.
نظام سیاسی عراق
نظام سیاسی فعلی در عراق مبتنی بر نظام پارلمانی هست، جایی که پارلمان تنها نهاد منتخب به‌صورت سراسری قرار دارای بوده و مسئولیت‌های کلیدی، شامل تعیین رئیس‌جمهور، تایید و رای اعتماد به نخست‌وزیر، و اعضای کابینه(نخست وزیر را ائتلاف اکثریت که شیعیان برعهده دارند، تعیین می کنند) را بر عهده دارد. این موضوع باعث خواهد گردید که این انتخابات، مرکز ثقل قدرت سیاسی کشور باگردید. به همین دلیل، انتخابات پارلمانی هر چهار سال یک‌بار، نه تنها سرنوشت عرصه داخلی عراق را تعیین انجام می‌دهد، بلکه بر سیهست خارجی آن نیز تأثیرگذار هست.
آمار نامزدها به تفکیک مرد و زن
کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق، تعداد نامزدهای ثبت‌نام‌گردیده برای شرکت در انتخابات سال 2025 را 7926 نفر اعلام کرده هست که شامل 5701 نفر مرد و 2225 نفر زن هست که این تعداد برای راهیابی به پارلمان که عالی ترین نهاد قانونگذاری هست و 329 نماینده دارد، به رقابت گردیدید و تنگاتنگ خود ادامه می دهند.
این تعداد از نامزدها، رکوردی بی‌سابقه در سال‌های اخیر به‌شمار می‌رود؛ چراکه تعداد نامزدها تاکنون به چنین سطحی نرسیده قرار دارای بود.
در انتخابات سال 2014، حدود 9040 نامزد ثبت گردیده قرار دارای بودند و این رقم در سال 2021 به حدود 3227 نامزد کاهش یافت.
در انتخابات پیش رو بغداد، پایتخت،در صدر فهرست هستان‌ها از نظر تعداد نامزدها قرار دارد؛ به‌طوری‌که 2335 نامزد در این هستان رقابت خواهند کرد.
آمار ائتلافها و احزاب سیاسی و شناسه انتخاباتی آنها
در انتخابات یازدهم نوامبر(بیستم آبان)، 41 ائتلاف سیاسی و 41 حزب به همراه 87 نامزد مستقل برای کرسی های عمومی و نیز 62 نامزد برای کرسی‌های ویژه اقلیت‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند.
کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق، روز شنبه نهم آگوست 2025 میلادی، آمار ائتلافها و احزاب شرکت کننده در انتخابات پیش رو را از طریق قرعه کشی برای انتخاب شناسه انتخاباتی هر یک از این ائتلافها و احزاب اعلام کرد که به این شرح هست:
216 / الحزب الاشتراکی الدیمقراطی الکردستانی به ریهست محمد حاجی محمود. این حزب در سال 1976 میلادی تاسیس گردید پس از آنکه چندین اعضای حزب دموکرات کردستان پس از بروز نزاع و درگیری داخلی حزبی میان ملا مصطفی بارزانی رهبر نظامی آن زمان و رهبری سیاسی به رهبری جلال طالبانی و ابراهیم احمد در سال 1975 از آن جدا گردیدند و این حزب را تشکیل دادند.
266 / تحالف التفوق به ریهست ابراهیم النامس در هستان الانبار
267 / نینوى لأهلها
243 / الشرقاط لأهلها
269 / الحسم الوطنی به ریهست «ثابت العباسی » وزیر دفاع عراق
271 / تحالف خدمات
277 / صقورنا
275 / الحزب الدیمقراطی الکردستانی به رهبری مسعود بارزانی رئیس سابق اقلیم کردستان عراق
264 / حرکة الرواد الوطنی
255 / حزب تقدم به رهبری محمد الحلبوسی رئیس سابق و برکنار گردیده پارلمان عراق یکی از مهمترین ائتلافهای اقلیت اهل سنت عراق
252 / تحالف تصمیم : این ائتلاف سیاسی را اسعدالعیدانی هستاندار بصره برای اولین بار برای رقابت در انتخابات پارلمانی سال 2021 میلادی تاسیس کرد و البته موفق به کسب پنج کرسی از حوزه بصره در پارلمان عراق گردید.
239 / حرکة سومریون
244 / ائتلاف الأساس العراقی به رهبری محسن المندلاوی نایب رئیس اول پارلمان عراق در دوره فعلی
291 / الجبهة الفیلیة
235 / تیار قضیتنا
218 / منظمة بدر به رهبری هادی العامری
207 / ائتلاف الإعمار والتنمیة به رهبری محمد شیاع السودانی نخست وزیر
228 / تحالف شراکتنا فی صلاح الدین
201 / تحالف القضیة الإیزیدیة
260 / حزب اللواء الوطنی
204 / التحالف العربی فی کرکوک
237 / تحالف الحدباء الوطنی
231 / تحالف قوى الدولة الوطنیة به رهبری سید عمار حکیم
223 / قادمون
246 / حزب الانتشار الوطنی
259 / تحالف العمق الوطنی
268 / الجبهة الترکمانیة العراقیة
203 / ثابتون
217 / جبهة ترکمان العراق الموحد
210 / حرکة إدراک
229 / تحالف إنقاذ ترکمان کرکوک
282 / حزب الرفعة الوطنی
212 / التیار الوطنی العشائری فی العراق
240 / الجماهیر الوطنیة
220 / واسط الأجمل بالخدمات
289 / کتلة دعم الدولة
230 / حزب الإیثار العراقی
248 / حزب الداعی
281 / اتحاد أهل نینوى
286 / مدنیون
279 / تحالف صلاح الدین الموحد
262 / شعلة الدیوانیة
278 / الاتحاد الإسلامی الکردستانی
206 / التحالف المدنی الدیمقراطی
211 / الهویة الوطنیة
288 / الجیل الجدید(نسل جدید) در اقلیم کردستان عراق به ریهست شاسوار محمد از مخالفت حزب دموکرات (به ریهست مسعود بارزانی)
270 / حزب العراقی للإصلاح
205 / الأنبار هویتنا
213 / تجمع الفاو زاخو
285 / جماعة العدل کردستان العراق
225 / تیار الموقف الوطنی
257 / ائتلاف دولة القانون به رهبری نوری المالکی نخست وزیر اسبق عراق
251 / حرکة حقوق وابسته به کتائب(گردانها) حزب الله
209 / المنقذون
290 / تحالف نینوى أولًا
202 / حرکة الصادقون وابسته به جنبش عصائب اهل الحق به رهبری شیخ قیس الخزعلی
224 / ابشر یا عراق به رهبری شیخ همام حمودی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق
250 / تحالف البدیل
242 / القیادة
221 / تحالف سیادة الوطنی تشریع به ریهست خمیس الخنجر یکی از مهمترین ائتلافهای اقلیت اهل سنت
249 / تحالف دیالى أولًا
241 / تحالف عزم العراق عزم به ریهست مثنی السامرائی یکی از مهمترین ائتلافهای اقلیت اهل سنت
245 / إشراقة کانون
261 / جبهة شعبنا
283 / تحالف قمم
236 / حزب العمران
233 / الماکنة
272 / المشروع العربی فی العراق
222 / الاتحاد الوطنی الکردستانی به ریهست بافل طالبانی
آمار واجدان شرایط رای در انتخابات 2025 عراق
بر اساس اعلام کمیساریای عالی مستقل عراق، 21 میلیون و 404 هزار و 291 شهروند عراقی واجد شرایط رای دادن در ششمین انتخابات پارلمانی پس از سرنگونی صدام هستند که بیشترین آمار واجدان شرایط رای متعلق به بغداد، پایتخت با دو میلیون و 373 هزار و 963 نفر هست.
پس از آن هستان نینوا که اکثریت جمعیت آن را اقلیت اهل سنت تشکیل می دهد، با دو میلیون و 102 هزار و 420 نفر قرار دارد و هستان المثنی کمترین آمار واجدان شرایط رای با 510 هزار و 867 نفر را به خود اختصاص داده هست.
تقسیم‌بندی کرسی‌های پارلمانی عراق چگونه هست؟
عراق از 18 هستان تشکیل گردیده هست که هر هستان به نسبت جمعیت خود، تعداد مشخصی نماینده در پارلمان خواهد دارای بود. پارلمان عراق در مجموع دارای 329 کرسی هست که میان جریان‌های سیاسی و مذهبی مختلف به دو شیوه تقسیم خواهد گردید.
1-تقسیم بندی هستانی
از مجموع 329 کرسی پارلمان عراق، 320 کرسی بر مبنای تقسیم‌بندی هستانی و میان 18 هستان عراق بر اساس وزن جمعیتی هر منطقه توزیع خواهد گردید. برای مثال، بغداد، پایتخت به عنوان پرجمعیت ترین هستان، 69 کرسی را به خود اختصاص داده و از این نظر به عنوان بزرگترین حوزه انتخابی به شمار می رود، در حالی که هستانهای کم جمعیت تر همانند هستان المثنی حداقل هفت کرسی را به خود اختصاص داده اند.
تعداد کرسی های اختصاص یافته به هر هستان بر اساس میزان جمعیت به این شرح هست:
بغداد، پایتخت: 69 کرسی(دو کرسی اقلیت های مسیحی و صابئیان مندائی هم متعلق به حوزه بغداد هست)
نینوا: 31 کرسی
بصره: 25 کرسی
ذی قار: 19 کرسی
سلیمانیه: 18 کرسی
بابِل: 17 کرسی
الانبار: 15 کرسی
اربیل: 15 کرسی
دیالی: 14 کرسی
نجف اشرف: 12 کرسی
صلاح الدین: 12 کرسی
کرکوک: 12 کرسی
کربلای معلی: 11 کرسی
الدیوانیه: 11 کرسی
واسط: 11 کرسی
دهوک: 11 کرسی
میسان: 10 کرسی
المثنی: 7 کرسی
2-تقسیم بندی بر پایه حفظ حقوق اقلیت
در عراق پس از صدام، در رهستای حفظ حقوق اقلیت های قومی مذهبی، 9 کرسی به صورت ثابت و در حوزه های ویژه به هر یک از اقلیت ها اختصاص یافته هست.
تقسیم بندی سهم اقلیت ها به این شرح هست:
مسیحیان: پنج کرسی شامل شهرهای بغداد، موصل، بصره، کرکوک و اربیل
«جمعیت مسیحیان در عراق بین 200 تا 300 هزار نفر برآورد خواهد گردید، اما بیان کرده خواهد گردید شمار مسیحیان پیش از سرنگونی رژیم بعثی صدامی در سال 2003 میلادی یک و نیم میلیون نفر قرار دارای بوده هست.
چهارده طایفه مسیحی در عراق وجود دارد که به رسمیت شناخته گردیده اند و اغلب آنها در بغداد، هستان نینوا و اقلیم کردستان زندگی می‌کنند؛ مهمترین طوائف مسیحی در عراق شامل: 1-کلدانی‌ها که پرشمارترین طائفه مسیحی در عراق هستند که 80 درصد مسیحیان این کشور را تشکیل می‌دهند2-سریانی‌ها که حدود 10 درصد از جمعیت مسیحیان عراق را تشکیل می‌دهند که چندین پیرو مذهب کاتولیک و بخش عمده آنها از پیروان مذهب ارتودکس هستند.3-آشوری‌ها که بازماندگان امپراطوریهای بهستانی آشور و بابل هستند و حدود 5 درصد از جمعیت مسیحیان عراق را تشکیل می‌دهند.4-ارمنی‌ها که تقریبا 3 درصد از مسیحیان عراق را تشکیل می‌دهند و به زبان ارمنی سخن می‌گویند.
به علاوه این ها، گروه‌های کوچکی از کلیسای ارتودکس یونان، کلیسای کاتولیک یونانی، کلیسای انگلستان و کلیسای انجیلی نیز در عراق وجود دارد.»
ایزدی ها: یک کرسی مربوط به هستان نینوا
«نام ایزدی‌های عراق پس از حمله تروریست‌های تکفیری و بعثی به محل سکونت آنان در مناطق سنجار و ربیعه،در یک دهه پیش بر سر زبان‌ها افتاد. ایزدی‌ها از اقلیت‌های مذهبی کُرد هستند که در شمال عراق، سوریه، جنوب شرقی ترکیه و قفقاز زندگی می‌کنند.
ایزدی‌ها به زبان کردی و با گویش کرمانجی صحبت می‌کنند، و آیین آنان ایزیدی هست که یک دین بهستانی کردی هست و در آئین‌های بهستانی چون مانوی و زرتشتی ریشه دارد.
البته اجداد ایزدیان به وسیله شیخ عدی مسلمان گردیدند. شیخ عدی و ملک طاووس دو عنصر مهم در آیین ایزدیان‌اند. طاووس، نماد طایفه ایزیدی هست؛ ایزدیان معتقدند که طاووس نماد «فرشته اعظم» هست.
پس از سرنگونی رژیم بعثی صدامی و خروج اشغالگران آمریکایی از این کشور، ایزدی‌ها برای نخستین‌بار در قانونگذاری و حکومت سهیم گردیدند، و نمایندگانی در مجلس محلی منطقه کردستان عراق و نیز پارلمان عراق دارند.»
شَبَک‌ها: یک کرسی
«شبکی‌ها، قومی هستند حدود 350 تا 500 هزار نفره که در شمال غربی عراق و عمدتا در شهر موصل زندگی می کنند. شبکی‌ها ایرانی‌الاصل قرار دارای بوده و سال‌ها پیش به شهر موصل و حاشیه شرقی آن نقل مکان کرده قرار دارای بودند. این اقلیت هم شامل اقلیت‌های آسیب‌دیده از پدیده شوم تروریسم تکفیری داعشی در عراق به شمار می رود، گروهی از اقلیت ها که جنایات هولناک داعش علیه آنها و دیگر اقلیت ها، جهانیان را شوکه کرده قرار دارای بود.»
شبکی‌ها پس از اشغال موصل، اغلب به کربلای معلی و نجف اشرف پناه بردند اما دست و پا بسته نقرار دارای بودند و به حگردیدشعبی یا بسیج مردمی عراق پیوستند. آنها یک گردان شبکی در حگردید با نام «لوا 30» تشکیل دادند؛ بدین‌ترتیب این اقلیت مظلوم در بازپس‌گیری موصل و سرزمین‌های خود شرکت کردند.
صابئیان مُندایی: یک کرسی در بغداد
«صابئین مندایی در عراق از پیروان حضرت یحیی بن زکریا و از اقلیت‌های این کشور هستند.صابئین مندایی در عراق در این ایام، لباس سفید می پوشند و مراسم مخصوص جشن پنجه را با غسل در رودخانه و آب جاری و نیز قربانی کردن و کمک به نیازمندان به جا می‌آورند.
زبان مندایی‌ها آرامی هست و آنها به علت کثرت غسل از قدیم در کنار رودخانه‌ها هستقرار دارند و عمده محل هستقرار آنها در کنار رودخانه دجله و هورهای جنوب عراق هست. البته چندین از آنها به بغداد نیز مهاجرت کردند. جمعیت مندایی‌های عراق بین بیست تا سی هزار نفر قرار دارای بوده هست، هر چندین که آنها جمعیتشان را حدود پنجاه هزار نفر برآورده کرده اند.»
کُردهای فیلی: یک کرسی
«کُردهای فیلی عراق از طوایف کُرد و شیعه‌مذهب با ریشه ایرانی، ساکن عراق هستند. حزب بعثی صدامی در عراق در سال 1980 میلادی(1359هجری شمسی)از کردهای سلب تابعیت کرد و آنها را به زور به مرزهای ایران راند. دارایی آنها مصادره، جوانان‌شان زندانی و اعدام گردیدند. کردهای فیلی سه دهه در ایران به‌سر بردند. پارلمان عراق در سال 2011 میلادی(1390هجری شمسی) جنایات رخ داده علیه کردهای فیلی در دوره حاکمیت حزب بعث عراق را به‌عنوان نسل‌کشی به رسمیت شناخت.
با فروپاشی رژیم بعثی صدامی در سال 2003 میلادی(1382هجری شمسی) اغلب کردهای فیلی به عراق بازگشتند. قانون تابعیت عراق در سال 2006 میلادی(1385 هجری شمسی) برگرداندن تابعیت عراقی به کردهای فیلی را تصویب کرد؛ با این وجود گزارش‌هایی وجود دارد که کردهای فیلی پس از بازگشت به‌عراق برای دریافت مدارک هویتی، اطلاع از سرنوشت مفقودان، تصاحب دارایی‌ها و برخوداری برابر از حقوق سیاسی خود، با چالش‌های روبهرو گردیدند.از 329 کرسی پارلمان عراق در دوره پیش رو، یک کرسی به کردهای فیلی تعلق دارد.
جمعیت کردهای فیلی حدود یک میلیون و 500 هزار نفر برآورد گردیده هست. این طایفه از کردها به گویش لَکی که نزدیک به زبان لُری هست صحبت می‌کنند.
نیز در این تقسیم بندی، سه کرسی جداگانه برای عربِ شیعی هستان بصره، ذخیره گردیده هست. هدف از این سه کُرسی حفظ اغلبیت کرسی‌های عرب شیعی از هستان بصره هست، زیرا در آن هستان جنوبی عراق، اقلیت‌های عرب اهل سنت و کُردهای فیلی شیعی نیز زندگی می‌کنند.»
نچندین اوقات به پراکندگی جمعیتی و آرایش سیاسی 18 هستان عراق
1. هستانهای شیعه‌نشین (اکثریت جمعیت عراق)
هستان های شیعه نشین شام 9 هستان که دارای جمعیتی یک‌دست یا اکثریتی شیعه هستند. این هستان‌ها در مناطق جنوبی و مرکزی عراق واقع گردیده‌اند و عبارت‌اند از:
- بصره: علاوه بر اکثریت قاطع شیعه، اقلیت‌هایی مانند اهل سنت و صابری نیز در این هستان سکونت دارند، اما این اقلیت‌ها تقریبا هیچ تأثیری بر انتخابات ندارند.
- المثنی: مرکز این هستان، شهر سماوه هست.
- ذی قار: با مرکزیت ناصریه، یکی از هستانهای کاملا شیعه‌نشین هست.
- القادسیه: مرکز آن شهر الدیوانیه هست که اقلیت مذهبی در آن اثرگذاری خاصی ندارد.
- میسان: مرکز آن شهر العماره هست.
- کربلا: این هستان با مرکزیت شهر کربلای معلی، قطب مذهبی شیعیان به شمار می‌رود و جمعیتی به‌طور کامل شیعی دارد.
- نجف : به‌عنوان مرکز مذهبی و سیاسی برجسته شیعیان شناخته خواهد گردید و مرکزیت آن شهر نجف اشرف هست.
- واسط: مرکز این هستان، شهر الکوت هست.
- بابِل: این هستان با مرکزیت شهر حله، در کنار اکثریت بالای شیعه، اقلیت‌هایی از اهل سنت دارد.
رقابت‌های انتخاباتی در این هستان‌ها عمدتا میان لیست‌های انتخاباتی شیعی هست. در چندین هستان ها مانند بابِل، تنها در شرایط رقابت نزدیک میان فهرست‌های شیعی ممکن هست آرای اقلیتی نظیر اهل سنت تأثیر حداقلی دارای بوده باگردید. اما در سایر هستانهای شیعه‌نشین، اقلیت‌ها عملاً توان تأثیرگذاری ندارند.
2. هستان‌هایی با رقابت شیعه و سنی
دو هستان عراق، یعنی دیاله (دیالا) و بغداد، ترکیب جمعیتی متنوع‌تری دارند و محل رقابت جدی میان گروه‌های شیعی و سنی هستند:
1. هستان دیاله:
این هستان با مرکزیت شهر بعقوبه، ترکیب جمعیتی حدوداً برابری دارد. رقابت‌های انتخاباتی در این هستان معمولاً میان لیست‌های شیعی و سنی بسیار جدی هست. به علاوه، درون هر یک از جوامع شیعه و سنی نیز تنوع فهرست‌های انتخاباتی وجود دارد. نمایندگان منتخب دیاله، معمولاً به نسبت جمعیتی، میان شیعیان و اهل سنت تقسیم می‌شوند.
2. هستان بغداد:
با مرکزیت شهر بغداد، اکثریت جمعیت این هستان شیعه هستند و معمولاً بیش از 70 درصد آرا از آنِ این گروه هست. با این حال، تنوع لیست‌های انتخاباتی در بغداد به‌قدری بالهست که نامکان دارد به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد چه سهمی از نمایندگان منتخب از میان شیعیان و چه سهمی از میان اهل سنت خواهند قرار دارای بود. همین تنوع باعث گردیده که رقابت‌های درون‌گروهی هم در جامعه شیعی و هم در جامعه سنی، به‌گردیدت تأثیرگذار باگردید.
3. هستانهای اهل سنت
سه هستان عراق، به‌طور کامل یا با اکثریتی قاطع اهل سنت هستند که شامل:
- الانبار: مرکز این هستان شهر الرمادی با اکثریت جمعیت اهل سنت هست.
- صلاح‌الدین: مرکزیت این هستان با شهر تکریت هست. در جنوب این هستان، به‌خصوص در منطقه بلد، شیعیان نیز حضور دارند و امکان داردند در چندین موارد نقش ائتلافی ایفا کنند.
- نینوا: موصل مرکز این هستان هست .اکثریت جمعیت آن را اهل سنت تشکیل می دهند با این حال اقلیت‌هایی نظیر مسیحیان، ایزدی‌ها و شبکه‌ها در این هستان زندگی می‌کنند.
4. هستان کرکوک
کرکوک یکی از هستانهای خاص عراق هست که محور رقابت‌های انتخاباتی آن میان کردها و اهل سنت هست. در این هستان، جمعیت شیعی عرب معمولاً به فهرست‌های سنی رأی می‌دهند. نیز، شیعیان ترکمان در چارچوب رقابت‌های انتخاباتی ترکمانی مشارکت دارند.
5. هستانهای کردنشین
سه هستان سلیمانیه، اربیل، و دهوک به‌عنوان مناطق کردنشین عراق شناخته می‌شوند. در این هستان‌ها، رقابت‌های انتخاباتی عمدتاً به مسائل داخلی جریان‌های کُردی محدود خواهد گردید.
سهمیه‌دهی اجباری به زنان(قانون کوتا)
یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های نظام انتخاباتی عراق، قانون «کوتا» یا سهمیه‌دهی اجباری به زنان هست. کوتا در اصطلاح به معنای سهمیه تخصیص داده گردیده هست که در قانون اساسی عراق نیز به آن تصریح گردیده هست.کوتا هرچندین در اکثر کشورها وجود ندارد ولی در چندین کشورها همچنان هستفاده می شود. این قانون در سال 1995 در کنفرانس بین المللی حقوق زنان در پکن تصویب گردید تا باعث مشارکت زنان در مناصب عالی و سیاسی و پارلمان شود.نسبت کوتا در هر کشور متفاوت هست. در بلژیک و سوئد داوطلبانه و در اردن 10 درصد هست، اما به نظر می رسد در عراق با 25 درصد بالاترین نسبت در جهان باگردید.به این معنا که حداقل 25 درصد نمایندگان مجلس عراق باید براساس سهمیه، زن باشند یعنی معادل 82 کرسی به زنان اختصاص یابد.
برای تحقق این امر، یک مکانیسم اجرایی دقیق طراحی گردیده هست: در هر لیست انتخاباتی، از هر چهار نامزد پشت‌سرهم، باید یک نفر زن باگردید. این الزام، احزاب و ائتلافها را ملزم انجام می‌دهد تا نه تنها در شعار، بلکه در عمل، فضا را برای حضور سیاسی زنان فراهم آورند. نچندین اوقات به نتایج انتخابات پارلمانی عراق در دوره های گذشته نشان می دهد متاسفانه این قانون دچار ضعف های اساسی و مهمی هست.این قانون با آن که برای جبران مشارکت پایین زنان در عرصه مدیریتی و سیاسی و اجبار احزاب به وارد کردن زنان وضع گردید اما در عمل منجر به بی عدالتی و تخریب قاعده مساوات بین مرد و زن گردیده هست
روش پیچیده محاسبه آرا در انتخابات عراق
در قلب این نظام توزیع و تسهیم که منتقدین سیاسی عراقی آن را «نظام المحاصصه»(سهم خواهی) می‌نامند، روش پیچیده محاسبه آراء به نام «سانت‌لیگوی تعدیل‌گردیده» قرار دارد. این، یک روش ریاضی برای تخصیص کرسی‌ها در سیستم‌های تناسبی هست. در این روش، آرای هر حزب یا ائتلاف، به ترتیب بر یک سری از اعداد تقسیم می شود. نسخه تعدیل‌گردیده مورد هستفاده در عراق، برای جلوگیری از پراکندگی بیش از حد آراء و تقویت احزاب بزرگ، در سال 2023 میلادی، اولین عدد مخرج را از 1 به 1.7 افزایش یافته هست. هدف از این روش، حفظ احزاب کوچک تر، ضمن رعایت اکثریت‌بخشی به احزاب بزرگ تر هست.
برای درک ساده این روش تصور کنیم که سه حزب: الف، ب و ج، هرکدام به ترتیب هزار، پانصد و سیصد رأی به دست آورده اند. در روش تجمیعی (همانند انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران) تمام صندلی های پارلمان به حزب «الف» می‌رسید. اما در روش «سانت لیگو» مُدل عراق، آن اعداد ابتدا به 1.7 تقسیم می شوند؛ سپس عدد به دست آمده به 3 تقسیم خواهد گردید؛ سپس عدد باقیمانده به 5 تقسیم خواهد گردید و این چرخه آنقدر ادامه می یابد که به عدد ملموسی که طی چارچوب بندی هستانی برای کرسی های انتخاباتی تعیین گردیده، تقلیل یابد.
در این روش همه کرسی ها به حزب الف نمی رسد؛ بلکه در یک هستان با حدود 7 کرسی، برای حزب «الف»، 3 الی 4 کرسی، برای حزب «ب»، 2 کرسی و برای حزب «ج»، 1 کرسی و یا صفر کرسی تعلق می یابد.
نتیجه این محاسبات، اعطای کرسی ها به بالاترین مقادیر حاصل از این تقسیم ههست. در حالی که این سیستم از کسب «اکثریت مطلق» توسط یک حزب واحد جلوگیری می کند، در عمل به گردیدت به نفع ائتلاف ها و احزاب بزرگ و جاافتاده عمل می کند چراکه تمامی احزاب نوپدید در همان ضرائب اولیه به صفر می‌گرایند و از به‌دست آوردن حتی یک کرسی بازمی مانند؛ اینجهست که نقش ائتلافات و تجمیع احزاب خُرد، برای تشکیل حزب بزرگ‌تر نقش اساسی در روند سیاسی عراق بازی انجام می‌دهد.
ترکیب پارلمان عراق
ترکیب احتمالی پارلمان عراق با 329 کرسی به این شکل هست:
- اکثریت یعنی شیعیان معمولا حداقل 175 کرسی و در صورت مشارکت بالا، حدود 200 کرسی را به دست می‌آورند.
-بزرگترین اقلیت یعنی اهل سنت: معمولاً سهم آنها بین 71 تا 95 کرسی هست. تاکنون این گروه بیشتر از 95 کرسی کسب نکرده هست، اما در شرایط ایده آل امکان کسب 100 کرسی را دارند.
این ترکیب نشان‌دهنده جایگاه برتر شیعیان به عنوان اکثریت جمعیت در پارلمان عراق هست، گرچه تنوع فهرست‌های انتخاباتی باعث خواهد گردید که ائتلافها و توافقات سیاسی، تعیین‌کننده دولت‌های بعدی باگردید.
انتهای پیام/
دیدگاه‌ها